TÜTÜNÜ KULLANAN KIZILDERİLİ HALKI VE YERLİLERİN KOLONİLEŞMESİ
7-11-2024, 18:04
TÜTÜN, "ÜÇ KIZ KARDEŞ" (FASULYE, MISIR ve KABAK), PATATES ve DOMATES ile birlikte, Amerika'nın Avrupalılarca sömürgeleştirilmesi öncesinde yerlilerin yetiştirdiği en önemli ürünler arasında yer alıyordu.
Bu bitkinin kutsal olduğu düşünülüyordu ve çoğunlukla iştah kesici, uyarıcı, tıbbi amaçlarla ve ruh dünyasıyla iletişim kurmak maksadıyla tüttürülüyor ya da çiğneniyordu.
Kristof Kolomb (M.S. 1451-1506) Küba'ya ayak bastığında, buranın yerlileri ona hediye niyetine tütün sunmuşlardı.
Kolomb bu bitkiyi alıp değerlendirdi ve İspanya'ya ihraç ederek ülkede büyük bir pazar yakaladı.
Büyük bir piyasa elde etti.
Kolomb, yerli halka öncelikle emek karşılığında kendisi ve adamlarından himaye sağlayan derebeylik sistemi olan ENCOMİENDA'yı
( Yani sömürgeciliğin ilk döneminde emeğin (İŞ GÜCÜNÜ) kontrol edilip örgütlenmesinde kullanılan temel kurumu ) kurdu.
TÜTÜN, ( ticari ve sanayi amaçla büyük ölçekle bitki üretimi için kullanılan tarımsal alan ve işletme ) büyük koloni̇ plantasyonlarinda yetiştirilen başlıca ürünlerden biri hâline geldi ve bitkiye Avrupa'da talep arttıkça İspanyol derebeyleri yerlilere eskisinden beter eziyet etmeye başladı.
ENCOMİENDA sistemini ilk ağızdan tecrübe eden İspanyol rahip BARTOLOMÉ DE LAS CASAS
( M.S. 1484-1566), ''YERLİLERİN GÖZYAŞLARI: YERLİLERİN YOK EDİLİŞİNİN KISA TARİHİ''
(Çevirmen: Oktay Etiman) adlı eserinde İspanyol efendilerin acımasızlığını dile getirmiştir. Yazar, İspanyolların ellerinde yerlilerin maruz kaldığı birtakım zulümleri aktardıktan sonra şu yorumda bulunur:
Tanıdığım bir İspanyol tiranın acımasızlığı yüzünden, 200'den fazlası Kızılderili ( kölelikte acı çekmekten ziyade ) bizzat isteyerek kendilerini iple asarak intihar etti ve pek çok sayıda kişi bu tarz bir ölüm sebebiyle acı çekerek can verdi.
TC Sami Özçelik
TEREF