Kaybolan bir yiyeceğimiz
Bir geleneğimiz
şu anda bile çoğumuzun bilmediği Kızık (kıkırdak) hemen hemen kayıp oldu denilebilir yada kayıp olmak üzere.
Kızık (Kıkırdak) koyunların kuyruğundan yapılır.
Genellikle kış için yapacağımız kavurma için kestiğimiz koyunların kuyruklarından yapılırdı
Büyüklerimiz hiçbir şeyi zayi etmez ellerinden geldiği kadar her şeyin en sonuna kadar kendilerine yarayacak yiyecek şeylere dönüştürürlerdi.
Eskiden büyüklerimiz evin tüm kışlık ihtiyaçlarını unu, bulguru, Dahnu (döğmesi) Nohutu, Mercimeği, çuvalla soğanını patatesine kadar alır ekmeğine kadar pişirip odununu yapıp hazırlardı,
o yıllarda marketler kasaplar çok olmadığı için kışlık et ihtiyaçlarını da yaz boyu besledikleri iki koyun veya bir danayı son güz ayında keser onların etinden kavurma yapar kışın yemek üzere tenekelere kapalı kaplara ahşaptan yapılmış külek dediğimiz kaplara konur kışa saklanırdı.
Kavurmalık için kestiğimiz koyunlar özellikle beslendiği için hem eti çok olur hem kuyrukları daha büyük olurdu kestiğimiz koyunların etleri şimdiki gibi kıyma makinelerinde çekilmez bıçakla doğranırdı.
Öyle kavrulur tenekelere basılır kışın yemeklere konurdu
yemekler çok daha lezzetli olur yemeklerde ağzımıza gelince kavurma olduğunun et olduğunun farkına varırdık
kemikleri de küçük küçük kırılır doğranır ayrı kavrulur ağaçtan kasnaktan yapılmış ağzı kapaklı külek dediğimiz kaplarda veya tenekelerde saklanırdı
Onada kemikli kavurma denirdi kışın çorbaların içine atılırdı
Şimdiki hiçbir çorbada bulamayacağımız ayrı bir tat ayrı bir lezzet verirdi
Çorba içerken kaşığına gelen o kemiğin üzerindeki eti dişlerimizle iyice kopararak yer kemiğini siniye bırakırdık.
KIZIK (KIKIRDAK)
Kavurmalık için kestiğimiz koyunların eti kemiği her şeyi doğranıp bittikten sonra kuyrukları da ufak ufak doğranırdı
Ocak yakılır kavurma teşti ocağın üzerine konur önce doğranan kuyruklar eritilmeye başlar
Eridikçe eriyen sıvılaşan yağ bir alüminyum veya bakır süzekle süzülür başka bir kaba alınır
Süzekte kalanlar tekrar teşte dökülür bu iş devamlı tekrarlanır artık doğranan kuyruklar iyice erimez olup pembeleşmeye morlaşmaya başlayınca tümü süzülür artık erimeyen süzekte kalan kısmına Kızık (kıkırdak) denir
Bu Kızık (kıkırdaklar) başka bir kaba alınır soğuduktan sonra kışın kullanılmak üzere kapaklı kaplarda saklanırdı
Erimiş olan kuyruk yağları daha sonra kavurma yapılırken kavurmanın kendi yağı yetmezse yeterince bu kavurmaların içine konur
Kavurma piştikten sonra tenekelere veya kaplara bölünüp basılır ve üstü basası bu yağlardan eklenir
Kaplardaki kavurmalar donduktan sonra bu kaplardan çıkarılır ve kalıp kalıp kışa saklanır bunlardan sonra artan erimiş kuyruk yağları donar ve kışa saklanırdı
Kışın özellikle sarmaya ve bazı diğer soğanlı pişen yemeklere konurdu.
kullanıldığı her şeyede çok mükemmel bir lezzet ve ap ayrı bir tat verir
Kızık (Kıkırdak) ilk başta eritilince kendi yağı ile bir kaba basılır donar ve sonrasında pekmez ile eritilerek ekmekle yenirdi
pekmez ile birleşince çok yüksek kalori verir ve öksürük grip soğuk algınlığı gibi hastalıkların iyileşmesine yardımcı olur vücudun direncini artır bağışıklığını güçlendirirdi.
Her şeyimizin değiştiği gibi bu geleneğimiz bu yiyeceğimizde değişti
Kayboldu isteyen herkes her zaman taze ete ulaşabildiği için yeni neslin iç yağını kuyruk yağını tanıyıp yemedikleri sevmedikleri için marketlerde ve yöresel ürün satıcılarında hazır kavurmalar bulabildiği için bu işlerin çok zahmetli olduğu için artık koyun dana besleyip kesip kavurma yapanda kalmadı
Kuyruk yağını eritip kullananda kalmadı.
Kızık (kıkırdağı) tanıyanın da çok az kişi kaldığını sanıyorum.
Erbanî Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği
Nurten Öner