Anadolu’da tarih boyunca Abdallar'ın müzikle olan ilişkilerinin dini ritüeller ve inanç gelenekleri içinde önem kazandığı anlaşılmaktadır. Anadolu’ya Malazgirt Savaşı'yla birlikte başlayan göç dalgaları içinde Suriye, Irak, İran, Maveraünnehir, Horasan, Azerbaycan gibi bölgelerden gelen eski “Türk-kam-ozan” karakterinin de İslamlaşmış şeklini temsil eden Türkmen babalarına “Abdal” denilmiştir .
Günümüzde Abdallar'ın, Anadolu’nun her yanına yayılmış oldukları, ancak en yaygın şekilde Orta Anadolu’da yaşadıkları bilinmektedir. Abdal Türkmenler'inin yaşadığı en yaygın yerler arasında ; Kırşehir,Nevşehir, Aksaray, Ankara,Yozgat ve Kırıkkale'dir. Abdallar , doğuştan müziğe çok yetenekli olup, bu işi bir aile mesleği olarak yürüttükleri ve Gezgin-Derviş, Alp-Ozan veya Ordu-Aşıkları denilebilecek müzisyen profiline yatkındırlar.
Gezgin ve konar-göçer bir yaşam tarzı
benimseyen Abdallar, Osmanlı döneminde olduğu gibi Cumhuriyet döneminde de pek çok vilayette diğer Türkmen aşiretleriyle birlikte yerleşik yaşama geçirilmiştir. Ancak tarih boyunda Abdalların sürdürdükleri bu yaşam biçiminin değişmesine konu olan olayların Abdal yaşantısındaki izleri yine onların müzikleriyle günümüze aktarılmıştır.Örneğin, Muharrem Ertaş, Avşar Türkmenleri'nin ünlü şair ve Ozanı Dadaloğlu’nun sesini, Çukurova’dan Kırşehir’e taşımıştır. Abidin Ertem’in deyimiyle “Bozlağı Çukurova’dan Kırşehir’e indirmiştir” .
Avşarların yerleşik hayata geçirilmeleri ve bu arada çektikleri sıkıntılar da ozanların satırlarına yansımıştır. Kırşehir’de yaşamış olan Dadaloğlu günümüzde Kırşehir'in ilçesi olan Çiçekdağı’yla ilgili şu satırları döktürmüştür:
Dadaloğlu görülmüyor borandan,
Yıkılsın dağların kalksın aradan
Elbeyli’den geldim koru Yaradan,
Sende bir gümanım var Çiçekdağı .
Yine Dadaloğlu’nun Avşar Türkmenleri'in Uzunyayla’dan Keskin’e göç ettikleri dönemde söylediği Biter Kırşehir’in Gülleri Biter Muharrem Ertaş’ın yorumuyla hayat bulmuş, Kırşehir’in adeta “Milli Türkü”sü haline gelmiştir:
Çıktım yücesine seyran eyledim
Cebel önü çayır çimen görünür
Bir fırkat geldi de coştum ağladım
Al yeşil bahçeli Kaman görünür.
Muharrem Ertaş ve Keskinli Abdal Hacı Taşan gibi Orta Anadolu Abdalları da Dadaloğlu gibi Türkmen ozanların iskanla ilgili söylediği bu türküleri seslendirmişlerdir. Örneğin, Muharrem Ertaş Dadaloğlu’nun Avşar Bozlağı Kalktı Göç Eyledi Avşar Elleri, Biter Kırşehir’in Gülleri Biter gibi eserleri seslendirirken, Hacı Taşan da yöresindeki Türkmen aşiretlerinin göç ve iskan olaylarını anlatan Erciyes’ten Duman Kalktı, Cerit Rakka’dan Sökün Edince, Seksen Bin Haneyle İskan Olunca, Anadolu Benim Dedi Beydili, Aşağıdan Yusuf Paşam Gelince
bozlaklarını büyük bir ustalıkla yorumlamıştır.
NEŞET ERTAŞ
TEREF