Qlobal istiləşmə: Son 2 min ildə görünməmiş artım
28-09-2021, 00:05
Hökumətlərarası İqlim Dəyişikliyi Paneli (IPCC) tərəfindən bu il 234 alimin iştirakı ilə nəşr olunan hesabata görə, insan fəaliyyəti nəticəsində yaranan emissiyalar qlobal istiləşməni son 2 min ildə görünməmiş dərəcədə artırıb.
Hazırda 1 dərəcə Selsi üzərində istiləşən planet üçün ən böyük təhlükə olan emissiyaların 2030 -cu ilə qədər yarıy və 2050 -ci ilə qədər sıfıra endirilməsi lazımdır.
Cebhe.info xəbər verir ki, Paris Anlaşması çərçivəsində qlobal temperatur artımını 1,5 dərəcəyə qədər məhdudlaşdırmaq üçün emissiyanı azaltmaq üçün iddialı və təcili tədbirlər görmək lazımdır. Emissiyaların 26.8 faizi elektrik sənayesindən qaynaqlanır.
Məlumatlara görə, insan fəaliyyətindən yaranan qlobal istixana qazı emissiyalarının 76 faizi karbon qazından, 16 faizi metandan, qalan 8 faizi azot oksidi və digərlərindən qaynaqlanır. Son 70 ildə qlobal emissiyalar sürətlə artarkən, 1990 -cı ildə 35 milyard ton karbon qazı ekvivalentinin emissiyası 50 milyard ton səviyyəsinə çatıb. Keçən il dünyada 50,6 milyard ton karbon qazı ekvivalent emissiya yayıldığı halda, bu emissiyaların 26,8 faizi elektrik enerjisi, 19,2 faizi emal, 13,5 faizi nəqliyyat, 12,7 faizi kənd təsərrüfatı, 10 faizi isə neft və qaz, 8,4 faizi isə binalardan qaynaqlanır.
Tullantı sektoru tullantıların 6,5 faizinə, dəniz sektoru isə 2 faizinə səbəb olub. Xüsusilə elektrik enerjisi istehsalı və nəqli sektorunda fosil yanacaqların sıx istifadəsi qlobal istiləşmənin ən əhəmiyyətli səbəblərindən biri olsa da, istilik artımını 1,5 dərəcəyə qədər məhdudlaşdırmaq üçün fosil yanacaqların, xüsusilə də kömürün istifadəsinin sona çatması vacibdir. Qlobal emissiyalara görə, ən böyük cavabdeh Çindir. Dünyanın ən böyük kömür istehsalçısı və istehlakçısı olan Çin qlobal tullantıların 26,9 % -ni (13,63 milyard ton karbon qazı ekvivalenti) meydana gətirib. Çini 12,2 faizlə (6,18 milyard ton karbon qazı ekvivalenti) ABŞ və 7,35 faizlə (3,72 milyard ton karbon qazı ekvivalenti) Hindistan izləyir.
Rusiya qlobal tullantıların 4,8 faizinə (2,43 milyard ton karbon qazı ekvivalenti), 2,8 faizinə (1,42 milyard ton karbon qazı ekvivalenti) İndoneziyaya səbəb olub. Bu ölkələri 2,6 faizlə Yaponiya, 2,4 faizlə Braziliya, 1,65 faizlə Almaniya, 1,63 faizlə İran və 1,52 faizlə Kanada izləyir. Bu 10 ölkə qlobal emissiyaların təxminən 64 faizini təşkil edir. Türkiyə, keçən il 530 milyon ton karbon dioksit ekvivalent emissiyası ilə qlobal emissiyalarda 1 faiz payla dünyada 16 -cı olub. Türkiyədəki emissiyaların 24,1 faizi elektrik sektoru, 21,2 faizi istehsal, 15,8 faizi nəqliyyat, 13,8 faizi binalar, 11,1 faizi tullantılar, 9,3 faizi kənd təsərrüfatı, qalan 4,7 faizi dəniz, neft və təbii qaz sektorlarından qaynaqlanır.