ABŞ-ın dollar silahlandırılması nədir?
Bu gün, 17:34

ABŞ dolları dünya maliyyə sistemində əsas valyutadır – beynəlxalq ticarətin, enerji bazarının, bank əməliyyatlarının böyük hissəsi dollarla aparılır. Bu isə dünyada dolların dəyərini və mövqeyini gündən-günə artırır.
Valyuta.az xəbər verir ki, “Dolların silahlandırılması” ABŞ-ın valyuta üstünlüyündən getdikcə daha geniş şəkildə istifadə etməsini nəzərdə tutur. Dolların silahlanması dedikdə ABŞ-ın bu üstünlüyündən siyasi və geosiyasi məqsədlər üçün istifadə etməsi başa düşülür.
Bəs bu sistem necə işləyir?
Sanksiyalar – ABŞ istəmədiyi ölkələrin (məsələn, İran, Rusiya) dollarla əməliyyatlarını bloklaya bilir.
Bank sisteminə çıxışın məhdudlaşdırılması – SWIFT və ya ABŞ bank sisteminə bağlı mexanizmlərdən çıxarma edə bilir.
Şirkətlərə təzyiq – ABŞ qanunlarına görə dollarla əməliyyat edən hər bir bank və şirkət Vaşinqtonun qaydalarına tabe olur.
Bir sözlə dollar vasitəsilə asılılıq yaradılır.
Rusiya-Ukrayna müharibəsindən sonra dollar üzərinə qoyulan maliyyə qadağalarını buna misal çəkmək olar.
Bəs nəyə görə silah adlandırılır?
Çünki ABŞ dolları sadəcə iqtisadiyyat üçün deyil, həm də geosiyasi rəqiblərinə təzyiq vasitəsi kimi istifadə edir. Pul burada “iqtisadi güc” yox, siyasi silah rolunu oynayır.
Dollar silahlanması ABŞ siyasətçiləri üçün güclü, ucuz qiymətli leqallıq verir, lakin onun həddindən artıq istifadəsi bu taktikanı mümkün edən şəbəkə dominantlığını məhv edir. Həddindən artıq istifadə dolların qlobal dominantlığını zəiflədərək ölkələri alternativ maliyyə yolları (qızıl, yuan, kriptovalyuta, yerli valyuta swapları, rəqəmsal ödəniş sistemləri) yaratmağa məcbur edir.