Çin Rusiyanın şimalında və Arktikada mövqelərini gücləndirir. Moskva uzun müddətdir ki, Çinin Şimal Dəniz Marşrutunun inkişafındakı rolunun onların strateji əməkdaşlığının mərkəzi hissəsi olduğunu bildirib. Buna baxmayaraq, Kremlin Pekinin Arktikada genişlənməsinin son miqyasından tam razı olmaya bilər. Rusiya şərhçiləri və rəsmiləri son bir neçə ildə bununla bağlı narahatlığını daha çox dilə gətirirlər. Lakin 2023-cü ilin martında Si Cinpinin Vladimir Putinlə sammitindən sonra rusiyalı analitiklər Çinin Arktikadakı hərəkətləri ilə bağlı daha az məqalə dərc ediblər…

Bu, Rusiya rəhbərliyinin beynəlxalq sanksiyalar və Putin hökumətinin onun xarici və daxili siyasətinin əsas istiqamətlərinə meydan oxuyan bəyanatlara getdikcə daha sərt reaksiya verməsi səbəbindən düşdüyü çətin vəziyyəti əks etdirir. Çinin elmi tədqiqatları uzunmüddətli perspektivdə daha vacib ola bilər, çünki bu, Pekinə Arktikada öz kursunu təyin etmək şansı verəcək. Çin Rusiyanın şimalında tamamilə fərqli Arktika dəniz marşrutu qura bilər. Bu yolla Çin Arktikada Rusiyadan asılı olmayaraq şərq-qərb daşıyıcısı kimi fəaliyyət göstərə bilərdi…

Moskvanın bu cür ehtiyatlı olması üçün tutarlı səbəbi var. Çin pullarının bu bölgələrə axınının ardınca çox güman ki, çinli işçilər də axın edəcək. Bu, daha da əhəmiyyətlidir, çünki bu ərazidə rus əhalisi azdır və azalır. Bu artan Çin mövcudluğu müxtəlif regional elitaların siyasi mövqelərinə təsir etmək riskini daşıyır. Bu cür qorxular, şübhəsiz ki, Moskvada çoxlarını düşündürür. Bununla belə, Kremlinin daha çox narahatlığı ola bilər. Çünki Çin başqa yerlərdə də Rusiyanın bölgələrinə qarışdığı üçün bu regionların liderlərinə Moskvanın tələblərini yerinə yetirmək üçün siyasi kapital verir. Arktikada bu model davam edərsə, Moskva getdikcə ehtiyatlı olacaq və çox güman ki, Rusiya-Çin ittifaqında daha çox fay xətləri görünməyə başlayacaq…

Pərviz Əliyev, politoloq