ABŞ Kənd Təsərrüfatı Departamenti 2025-ci ildə yumurtanın mövcud rekord qiymətlərinin daha 41% artacağını proqnozlaşdırır. Tramp administrasiyası isə çərşənbə günü quş qripi ilə mübarizə aparmaq və yumurta qiymətlərini azaltmaq planı barədə ilk yeni detalları təqdim etdi.

Fermer təsərrüfatlarında biosəviyyənin gücləndirilməsinə diqqət yetirən Kənd Təsərrüfatı Katibi Bruk Rollins, USDA-nın quş qripi ilə mübarizə üçün artıq xərclənmiş təxminən 2 milyard dollara əlavə olaraq daha 1 milyard dollar sərmayə yatıracağını bildirdi. Rəsmilər bu plan barədə ayın əvvəlində işarə vermişdilər.

Fermerlərin virusun qarşısını almaq üçün daha nə qədər çox tədbir görə biləcəyi aydın deyil.

2015-ci il quş qripi epidemiyasından sonra yumurta və quşçuluq fermerləri artıq işçilərin geyimlərini dəyişməsi və tövlələrə girmədən əvvəl duş qəbul etməsi, alətləri ayrı saxlamaq və təsərrüfata daxil olan nəqliyyat vasitələrini dezinfeksiya etmək kimi tədbirlər görürlər. Problem ondadır ki, virus miqrasiya edən vəhşi quşlar vasitəsilə asanlıqla yayılır.

Yumurtanın rekord orta qiymətinin bu ay on yumurta üçün 4,95 dollara çatmasının əsas səbəbi, virus aşkar edildikdən sonra onun yayılmasını məhdudlaşdırmaq üçün 166 milyondan çox quşun məhv edilməsidir — bunların çoxu yumurta qoyan toyuqlardır. Keçən ay yumurta istehsalçıları üçün ən pis ay olub, təxminən 19 milyon yumurta qoyan toyuq məhv edilib.

Keçən ay USDA-nın 2025-ci il üçün proqnozlaşdırdığı qiymət artımı 20% idi.
Bugünkü orta qiymətlər vəziyyətin nə qədər ağır olduğunu tam əks etdirmir, bəzi yerlərdə istehlakçılar bir yumurtaya bir dollardan çox ödəyirlər. Bu vəziyyət istehlakçılara zərər vurur və Denny’s və Waffle House kimi restoranları yumurtalı yeməklərə əlavə ödəniş tətbiq etməyə məcbur edir.

Epidemiyadan əvvəlki qiymətlərlə müqayisədə yumurta qiymətləri iki dəfə artıb və ötən il istehlakçılara ən azı 1,4 milyard dollara başa gəlib.

Yumurtanın qiymətləri adətən Pasxa bayramı ərəfəsində artır, çünki tələbat yüksək olur.

Trampın planı qiymətlərə nə vaxt təsir edəcək? Rollins etiraf etdi ki, istehlakçılar kassada bunun təsirini görmək üçün bir müddət gözləməli olacaqlar. Çünki yoluxmuş təsərrüfatların cəsədləri məhv etməsi, təsərrüfatları dezinfeksiya etməsi və yeni quşlar yetişdirməsi aylarla vaxt aparır. Ancaq o, yeni sərmayənin qiymətlərin azalmasına kömək edəcəyinə ümid etdiyini bildirdi.

"Bu bir müddət çəkəcək, düşünürəm ki, önümüzdəki bir-iki ay ərzində təsirini görəcəyik, amma ümid edirəm ki, yay aylarına qədər," — Rollins dedi.

Rollins həmçinin USDA-nın Elon Maskın Hökumətin Səmərəliliyi Departamentinin yönləndirdiyi federal işçi qüvvəsi ixtisarlarından sonra belə quş qripi ilə mübarizə aparmaq üçün kifayət qədər resurslara sahib olacağına inandığını söylədi.

"Bu planı həyata keçirmək üçün lazım olan resurslarımız olacaqmı? Biz əminik ki, olacaq," – o dedi, – "çünki USDA-nın vəsaitləri harada xərclədiyini və əməkdaşlarımızın vaxtlarını harada sərf etdiklərini yenidən dəyərləndiririk və uyğunlaşdırırıq."

Plan fermerlərin biosəviyyə tədbirlərini gücləndirməsinə kömək üçün 500 milyon dollar sərmayə qoyulmasını, quş qripindən təsirlənən fermerlər üçün əlavə 400 milyon dollar yardım ayrılmasını və ABŞ toyuq sürüləri üçün peyvənd və müalicə vasitələrinin araşdırılması və potensial inkişafı üçün 100 milyon dolların sərf edilməsini, həmçinin bəzi ştatlarda administrasiyanın məhdudlaşdırıcı hesab etdiyi heyvan rifahı qaydalarının ləğv edilməsinin nəzərdən keçirilməsini nəzərdə tutur.

USDA artıq fermerlərə virus səbəbilə məhv edilmiş quşlara görə kompensasiya ödəyir və bu ödənişlərə indiyədək artıq 1,2 milyard dollar xərclənib.

Administrasiya, həmçinin, qarşıdakı aylarda digər ölkələrdən 70-100 milyon yumurta idxal etmək üçün danışıqlar aparır. Lakin keçən ay ABŞ-da 7,57 milyard süfrə yumurtası istehsal edildiyindən, bu idxal bazarda ciddi dəyişiklik etməyəcək.

Tramp administrasiyasının rəsmiləri peyvəndlərin virus səbəbilə məhv edilən quşların sayını azalda biləcəyini irəli sürüblər. Ancaq hələ heç bir peyvənd təsdiqlənməyib və sənaye nümayəndələri bildirirlər ki, mövcud prototiplər praktik deyil, çünki hər bir quşun fərdi peyvənd olunması lazımdır. Üstəlik, quşların peyvənd edilməsi ixrac imkanlarına zərər verə bilər.

Milli Hind quşu Federasiyası Rollinsin planının bazarı sabitləşdirəcəyini desə də, USDA-nın diqqətini təkcə yumurta istehsalçılarına deyil, bütün quşçuluq fermerlərinə yönəltməli olduğunu vurğuladı.