Yekun tarix hələ müəyyən edilməsə də, rəsmi İrəvan və Bakı xarici işlər nazirlərinin növbəti
görüşünü Moskvada keçirməyə hazır olduqlarını təsdiqləyiblər. Bu barədə Rusiya Xarici İşlər
Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova Moskvada keçirdiyi brifinqdə bildirib.
Eyni zamanda o, Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin Vaşinqtonda keçirilən
görüşünü şərh etməkdən imtina edərək, bunu “daha sonra”ya saxlayıb.
Öz növbəsində Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev iki ölkənin xarici işlər nazirlərinin görüşünün
mayın sonunda Moskvada baş tutacağını bildirib.
Əlli ölkənin liderinin iştirakı ilə iyunun 1-də Kişinyovda baş tutacaq Avropa Siyasi Birliyinin Zirvə
Toplantısı çərçivəsində İlham Əliyev və Nikol Paşinyan arasında keçiriləcək görüşdə Azərbaycan
və Ermənistan arasında çərçivə sənədinin imzalanması bu görüşlərin nəticəsi asılı olacaq.
Beləliklə, məlum olur ki, xarici işlər nazirləri Vaşinqton raundundan sonra mayın sonunda bu
dəfə Moskvada görüşəcəklər. Kreml nümayəndələrinin iştirakı ilə keçiriləcək bu görüşdə onların
mövqelərində nələrin dəyişə biləcəyini yalnız təxmin etmək qalır. Moskvanın iki ölkənin liderinin
qarşıdan gələn Kişinyov görüşündə çərçivə sülh sazişini imzalamasını pozmaq üçün MirzoyanBayramov görüşündə təzyiq imkanları və alətlərindən maksimum istifadə etməsi təhlükəsi
varmı? Ermənistan və Azərbaycan xarici işlər nazirlərinin Rusiya paytaxtında görüşündən
hansısa şəkildə yayınmaq mümkün deyildimi?
Cənubi Qafqaz Araşdırmalar Mərkəzinin direktor müavini Fuad Çıraqov məsələ ilə bağlı
fikirlərini Press Klubla bölüşməyə razılaşıb.
O, qeyd edib ki, ABŞ-da xarici işlər nazirləri arasında 4 günlük danışıqlar başa çatıb və bu görüşlə
bağlı həddən artıq ehtiyatlı gözləntilər olub, bəziləri hətta sülh müqaviləsinin imzalanacağını
güman edirmişlər.
“Ancaq tərəflər hələ də heç bir birgə sənəd və ya bəyanat yaymayıblar. Çox qısa mətbuat
konfransında yalnız ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken çıxış etdi. O, çox yorğun görünürdü,
tərəfləri sülhə can atmalarına görə təriflədi, ancaq onu dedi ki, onlar nəzərəçarpacaq nəticələr
əldə ediblər. Bu nəzərəçarpacaq nəticələrin nə olduğunu biz hələ də bilmirik. Əgər görüş
həqiqətən də hiss edilən nəticələr verməsə, bu, ABŞ-ın imicinə ciddi zərbə olacaq.
Yaxın günlərdə yeni məlumatlar gəldikcə, biz həqiqətən də hər hansı ciddi niyyətin olubolmadığını və tərəflərin Kişinyovda hər hansı sənədin imzalanmasına nə dərəcədə yaxınlaşa
bildiyini görəcəyik. İndi görünən odur ki, əksəriyyət çərçivə sülh sazişinə şübhə ilə yanaşır və
ya çox ehtiyatla ümid edir. Hələlik, ABŞ görüşündə Moskvanın yaxın günlərdə qarşısını ala
biləcəyi hər hansı nəzərəçarpacaq nəticənin əldə edilib-edilmədiyinə əmin deyilik.
Rusiya Qərbin təşəbbüslərinə çox qısqanc və əsəbi yanaşır. Və onlar rəsmi açıqlamalarda
Qərbin təşəbbüslərinə ikrah və düşmənçilik hisslərini gizlətmirlər. Təşəbbüslərlə açıq şəkildə
rəqabət aparırlar – Zaxarova Qərbin təşkil etdiyi görüşdən dərhal sonra hər dəfə medianın
qarşısına çıxır və qarşıdan gələn növbəti görüşün Rusiyada olacağını açıqlayır. Və bu elə tonda
deyilir ki, sanki Azərbaycan və Ermənistandan vaxtla bağlı təsdiq belə soruşmağa ehtiyac
duymayıblar.
Azərbaycan üçün sülhün kimin vasitəçiliyi ilə əldə olunmasının əhəmiyyəti yoxdur. Azərbaycan
üçün vasitəçilər önəmli deyil, nəzərə çarpan nəticələr və dinamizm vacibdir. Çünki Azərbaycan
bütün platformalara açıqdır, heç bir platformada özünü narahat hiss etmir və heç bir
danışıqlardan çəkinməyə ehtiyac duymur.
Bunun izahı var. Azərbaycanın bütün platformalar üçün vahid gündəliyi var, bu gündəlik ardıcıl,
konkret və aydındır. Azərbaycan bir platformada bir şey, başqa platformada başqa şey demir.
Amma Ermənistan ardıcıl mövqe formalaşdıra bilməyib, platformadan asılı olaraq mövqeyini
daim dəyişir. Paşinyan ya Qərbin gündəliyini dəstəkləyir, ya da 100 faiz Rusiya gündəliyini
dəstəklədiyini deyir.
Azərbaycanın bütün platformalar üçün eyni prinsiplərə və qırmızı xətlərə malik bir gündəliyi
olduğundan, paralel və ya ziddiyyətli platformalarda ardıcıllığı effektiv şəkildə təmin edə bilib.
Azərbaycan Rusiya vasitəçiliyinin müsbət nəticələrini Brüssel-Vaşinqton formatına köçürə bilir
(Üçtərəfli Bəyanat); ya da Aİ formatının müsbət nəticələrini Rusiyanın rəhbərlik etdiyi formata
köçürmək imkanındadır. Məsələn, Praqa sənədləri Soçidə təsdiqləndi. Ona görə də əminəm ki,
ABŞ-da hər hansı müsbət nəticə varsa, o zaman Azərbaycan onu Rusiyanın vasitəçiliyi
altındakı görüşün sənədlərinə və formatın gündəliyinə çevirə bilər. Yaxud, yenə də Rusiyanın
vasitəçilik etdiyi danışıqlardan müsbət nəticə əldə olunarsa, o, Qərbin vasitəçilik etdiyi
danışıqlara transfer edilə bilər.
Və təbii ki, bütün bunlar ona görədir ki, Qarabağda və Ermənistanla sərhəddə vəziyyətə
nəzarət edən tərəf bizik”, – Çıraqov hesab edir.
Rauf Orucov