Nasist Almaniyasının əsas təbliğatçısı Gebbelsin (Goebbels) məşhur sözlərini xatırlayaq: “Mənə media verin, mən istənilən xalqı donuz sürüsünə çevirim”.

Qısaca:

- Təbliğat çox, daha çox aparılmalıdır.

- İstənilən xəbərin son dərəcə sadə təqdimatı.

- Hər çıxışın, hər məqalənin sonunda şüar mütləq təkrarlanmalıdır.

- İnsanların seçimi olmamalıdır, çünki bu seçim onların əvəzinə artıq edilib.

- Əsasən hisslərə təsir edin və yalnız az dərəcədə beyinə müraciət edin.

- Şok və yalan mükəmməl təbliğatın dayandığı iki sütundur.

Tanış səslənir? Bəli! Tarix təkrarlandı, amma qrotesk formada. Heç bir ayıq düşüncəli adam, hətta Rusiyanın özündə belə, Rusiya televiziya kanallarının efirindən tökülən çirkab və mizantropiya çəlləklərinə ciddi yanaşmır və inanmır. Məhz buna görə də təbliğat kanallarının absurd bəyanatları, mümkün olmayan məqsədlər təyinatı artdıqca reytinqləri düşür.

Hansı ki, yeri gəlmişkən, nəzərdə tutulan nəticənin tam əksi olur. Məsələn, Alyansın sərhədlərinin 1997-ci il sərhədlərinə “geri çəkilmək” əvəzinə, NATO-nun Finlandiya və İsveçə genişlənməsi, ərazisinin ikiqat artırılması.

Belə görünür ki, bütün Kreml narrativlərini kövrək çiyinlərində daşıyan əsas rus təbliğatçısı Marqarita Simonyan Gebbelsin təbliğat sənətini mükəmməl şəkildə mənimsəyib. Lakin onun fürerinə və onun nasist ideologiyasına inamı, altı övladının başını öz başı ilə birlikdə eşafota qoyan Gebbelsdən fərqli olaraq, kifayət qədər adi ticari, maliyyə maraqlarına söykəndiyinə görə heç bir xüsusi uğur yoxdur. Buna görə də milyardlarla dollarlıq büdcəyə baxmayaraq, gecə-gündüz Putinin gücünü bütün dünyaya təbliğ edən onun rəhbərlik etdiyi KİV uğurlu ola bilmir.

Dünya birliyinin bütün sivil hissəsi Rusiyanın Ukraynaya təcavüzünü birmənalı şəkildə pislədi və qonşu ölkəyə qarşı müharibənin ikinci ilinin sonuna kimi Ukrayna xalqına maliyyə və hərbi dəstək vermək üçün həmişəkindən çox birlik nümayiş etdirdi. Bütün dünyada fəaliyyət göstərən, genişmiqyaslı işğalın ertəsi günü bağlanan RT və “Sputnik” şöbələri vasitəsilə informasiya müharibəsində məğlub olan Simonyan botları ilə birlikdə sosial şəbəkələr vasitəsilə Qərbi uğurla zombiləşdirməyə keçdi. Bunu Marqo başqa bir müharibə təbliğatçısı Vladimir Solovyovun "Bazar axşamı" proqramında şəxsən etiraf etdi.

Birincisi, verilişin 20-ci dəqiqəsində o, ağzından “qeyri-düzgün” söz çıxardı - Moskva krallığı Vladimir knyazlığının sadəcə bir şəhərətrafı idi və bu, Marqonun müdirinin Rusiyanın böyüklüyü və suverenliyi haqqında ideologiyasını parçaladı.

22-ci dəqiqədə isə etiraf edir ki, müharibə başlayandan və rəhbərlik etdiyi kütləvi informasiya vasitələri bağlandıqdan sonra “partizan” informasiya müharibəsi təşkil etməli olub.

Marqoşadan sitat: “Qərbdə hər yerdə bağlandığımız şəraitdə ictimai rəylə işləyən nəhəng, bütöv bir partizan layihələri imperiyası qura bilən “bizim adamlar” sayəsində həqiqəti Qərb auditoriyasına çatdırmaqla mənzərə çox sürətlə dəyişir. 2022-ci ildə demək olar ki, bütün G7 ölkələrinin əhalisi Rusiyanı özləri üçün əsas təhlükə hesab etdi (bu, Marqoşanın boş yerə çörək, yağ və kürü yediyini göstərir – M.H.), 2023-cü ildə yalnız iki ölkə qaldı, ən inadkarlar - İngiltərə və Yaponiya, bütün digərlərində Rusiya deyil, miqrasiya, istilik, qlobal istiləşmə, terrorizm əsas təhlükə hesab edilib. 2024-cü ildə Britaniya təklik vəziyyətində qalacaq, biz Yaponiyada “X” sosial şəbəkəsini yapon dilində işə saldıq, sorğu keçirdik. Sorğu 8 milyon baxış topladı - 58% Ukraynaya kömək etmək istəmir, 4% edir”.

Söz yox, Marqo “unutdu” ki, hakimiyyətə tələsən Tramp Amerikanın Ukraynaya yardımını əngəlləyərkən, Avropa ölkələri ilə birlikdə ukraynalıları dəstəkləmək vəzifəsini öz üzərinə götürən Yaponiya Ukraynaya 12,1 milyard dollarlıq maliyyə yardımı vəd edib.

Almaniyanın “Der Spiegel” nəşri də “Rusiyanın hərbi təbliğatı “Telegram”da necə işləyir” analitik məqaləsində Kremlin dünyaya qarşı başlatdığı partizan müharibəsindən bəhs edib. Nəşr qeyd edir ki, təkcə son iki ildə “Telegram”da rusdilli kanalların sayı 300 mindən 700 minə qədər artıb. 2022-ci ilin əvvəlindən Rusiyanın “Telegram” istifadəçilərinin sayı iki dəfə artıb – 80 milyon istifadəçiyə çatıb.

“Der Spiegel” Ukraynadakı Rusiya münaqişəsini dəstəkləyən, saxta xəbərlər yayan və ardıcıl olaraq AfD-ni quruluşun qurbanı olan “xalq partiyası” kimi göstərən on almandilli kanal müəyyən edib. Onlardan altısı münaqişə başlayandan sonra meydana çıxıb. 2022-ci ilin əvvəlində Rusiyanın RT və “Sputnik” təbliğat agentliklərinin Almaniyada qadağan edilməsindən sonra qalan boşluğu onlar doldurdu. Əsasən anonim müəlliflər özlərini “tərəfdaşlar” kimi təqdim edirlər və tez-tez rus “həmkarlarının” materiallarını repost edirlər.

Bir neçə Avropa dillərində onlarla oxşar kanal, eləcə də Avropada yaşayan ruslar üçün rus dilində verilişlər var. Rusiyanın mühacir nəşri “Novaya Gazeta Evropı”nin araşdırmasına görə, onlar Z-kanallarında müharibəni reklam edirlər və həmçinin buna görə Putindən pul alırlar.

Nəşr 2023-cü il iyulun ortalarında fransız qadın Kristel Nehanın Kremlin rəhbəri ilə görüşünü xatırladı. Neha bu görüş zamanı Putinə “Donbass İnsider” kanalı haqqında danışıb. Daha sonra o, Rusiya Prezidentindən internet kommunikasiyaları sahəsində səriştə mərkəzi olan “Dialoq”un təsis etdiyi platformanın bir hissəsi olaraq “həqiqəti söyləyən bütün Qərb jurnalistlərinin Qərb təbliğatına qarşı mübarizədə birləşməsinə” kömək etməyi xahiş edib. Putin bu platforma üçün daha çox pul ayırmağı və Nehanı “resurslarla” dəstəkləməyi əmr edib.

Məqalədə “Spiegel” bir müddət Kremldə işləmiş, Ukrayna əleyhinə siyasəti təbliğ edən konkret şəxslərə istinad edir. Belə ki, özünü Anastasiya kimi təqdim edən rusiyalı qadın məqalə müəlliflərinə uzun illərdir internetdə nifrət toxumu səpdiyini etiraf edib. 2021-ci ilin qışına qədər o, Kremlyönümlü nüfuzlu sahibkar və PR texnologiyası mütəxəssisi Kristina Potupçik üçün müəllif kimi çalışıb. Onun vəzifələrinə Potupçikin idarə etdiyi 50-yə yaxın “Telegram” kanalından ən azı beşində müntəzəm olaraq yazılar dərc etmək daxildir. Demək olar ki, yüzə yaxın həmkarı oxşar işlə məşğul idi.

Anastasiyanın sözlərinə görə, kanallar daha çox abunəçi qazanmaq üçün bir-birini repost edir. Moskvanın mərkəzində Potupçikin ofisində bəzən rastlaşdığı rəhbəri Aleksandr ona siyasi hadisələr və insanlar haqqında necə yazmaq barədə göstərişlər verirdi. Anastasiyanın sözlərinə görə, Rusiyada “Telegram” müəllifi kimi o, ayda min avro ekvivalentində pul alıb.

“Bizə, müəlliflərə nağd pul ödənilirdi. Mən maaşımı Potupçikin ofisində şəxsən almışam. Stolların üstündə qara idman çantalarında çoxlu pul gördüm”, - Anastasiya deyir.

Pulun kimdən olduğunu soruşduqda, menecer adını verdi: Sergey Kiriyenko.

Bununla belə, məqalədə deyilir ki, son zamanlar Z-kanallarında əhval-ruhiyyə çox dəyişib. Münaqişə başlayandan sonra ilkin eyforiya cəmi bir neçə həftə davam etdi. Rusiyanın Kiyevi ala bilməyəcəyi bəlli olduqdan sonra şok yaşandı. Ciddi dağıntı olmadan alınan yeganə böyük şəhər olan Xersondan geri çəkildikdən sonra "qəzəb başladı". Sosial şəbəkələrdə döyüş sursatı çatışmazlığı, yüksək itkilər, əsgərlərin yorğunluğu və münaqişənin dəqiq məqsədinin olmaması səbəbindən məğlubiyyətlərdən danışan Priqojinin əhvalatı da depressiyaya düşməyə kömək etdi.

Lakin məqalədə deyildiyi kimi, fevralın 21-də Avdeyevka ətrafındakı döyüşlərdə böyük itkilər barədə yazı yazan və təbliğatçılar tərəfindən “ordunun alçaldılmasında” ittiham olunan hərbi bloger Andrey Morozov intihara məcbur edildikdən sonra münaqişə Z-təbliğatında başladı və bir çoxları repressiyalardan, hətta həyat üçün təhlükələrdən narahat oldular. Hansı ki, təbii ki, ödənişli Z-botların həvəsini azaldacaq və müharibəni uduzduqca “isti başlar soyuyacaq”.

Və Z-təbliğatına inam getdikcə azalır, buna Rusiya liderinin Taker Karlsona mühazirəsi çox kömək etdi. Belə getsə, Marqoşa sosial şəbəkələrdə partizansız qalacaq. Kremlin əsas rəqibi, katorqada öldürülən Aleksey Navalnının məzarına gedən sonsuz axına baxsaq, hətta rusların da başları ayılıbmış kimi görünür. Sovet İttifaqının böyük sükançısı vəfat edəndən sonra Komintern uzun sürmədi...

Müəllif: Mira Həsənova - ayna.az