Ölkə daxilində istirahətin qiyməti xaricə səfərlərin qiymətini keçməyə cəhd edir

Yay tətil üçün ən populyar mövsümdür. Hər kəsin yaxşı tətil haqqında öz fikri var. Bəziləri üçün bu - piyada məsafədə dənizi, təmiz hovuzu və bütün komfortu olan otel yeməkdir. Kimlər üçünsə - təbiətə səyahətlər, digərləri üçün - tarixi yerlərə ekskursiyalar. Onların ortaq bir cəhəti var - gündəlik işlərdən qaçmaq, işi bir müddət unutmaq və zehni olaraq yenidən işə başlamaq imkanı qazanmaq. Bəs bunu nə qədər adam özünə rəva görə bilər?

Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) məlumatına görə, cari ilin birinci yarısında xarici ölkələrə səfər edən Azərbaycan vətəndaşlarının ümumi sayı ötən ilin yanvar-iyun ayları ilə müqayisədə 25,7% artaraq 995,2 min nəfər olub. Əsas istiqamətlər İran, Türkiyə, Gürcüstan və Rusiyadır.

Rəqəmlər nikbin görünür, lakin ölkə vətəndaşlarının əhəmiyyətli bir hissəsi üçün xaricə səyahət xəyaldır. Onlar üçün ölkədən kənara çıxmadan tətil də əlçatmaz lüksdür. Rəsmi qeydiyyat olmadan işləyənlər, təbii ki, məcburi olmasa, bir həftəlik də olsa, işlərinə fasilə verə bilmirlər.

Yada salaq ki, deputat Vüqar Bayramovun əvvəllər də dediyi kimi, Azərbaycanda işləyən vətəndaşların 65 faizinin əmək müqaviləsi yoxdur. Bu, o deməkdir ki, onların məzuniyyət hüququ yoxdur. Ancaq buna haqqı olanlar getdikcə ev işlərini görməyə və televizora baxmağa sərf edirlər - qalanı çox bahadır. Burada hansı istirahətdən söhbət gedə bilər?

İqtisadçı ekspert Rauf Qarayev AYNA-ya şərhində deyib ki, bu yaxınlarda apardığı sorğunun iştirakçılarının əksəriyyəti bu yay tətilə çıxa bilməyəcəyini qeyd edib: “44% cavab verdi ki, qiymətlər “dişləyir” və buna görə də bu yay tətil etmirlər. 7%-i tətilə pul yığdıqları üçün getdiklərini söylədi. 22% hələ də şübhə altındadır və 27% bütün il boyu işlədiyini etiraf etdi”.

Həmsöhbətimiz xidmətlərin keyfiyyətinin qiymətlərə uyğun olmadığını, lakin əksər iş adamları üçün əsas məsələnin daha çox qazanmaq olduğunu, müştərinin razı olub-olmayacağı ilə maraqlanmadığını vurğulayıb: “Bu psixologiya dəyişdirilməli, yeni turizm məhsulları sınaqdan keçirilməli, yalnız bundan sonra istehlakçıya təqdim edilməlidir”.

Bir çox insanlar övladlarını havasız şəhərdən çıxarıb xarici kurortlara və ya ölkə daxilində gözəl təbiəti, meşəsi, dənizi olan harasa aparmaq istəyirlər. Ancaq bir neçə səbəbə görə bunu edə bilən insanların sayı getdikcə azalır.

Dayanıqlı İnkişaf Araşdırmaları Mərkəzinin sədri Nəriman Ağayev bu vəziyyəti belə izah edib: “Birincisi, bütün mal və xidmətlərin qiymətləri artıb. Əksəriyyət ərzaq almağa, kommunal xərcləri, dərmanları, yəni həyati vacib şeyləri ödəməyə kifayət qədər pulun olub-olmayacağından narahatdır. Yalnız bütün əsas ehtiyaclarınız ödənildikdə səyahət edə bilərsiniz. İkinci məqam mehmanxana və digər yerləşdirmə obyektlərinin, eləcə də bağ evlərinin kirayə qiymətlərinin əhəmiyyətli dərəcədə artmasıdır. Son vaxtlar getdikcə daha az və daha qısa müddətə bağ evləri icarəyə verilir. Əgər bir neçə il əvvəl çoxlu insanlar onları hər üç yay ayı üçün icarəyə götürürdüsə, indi belə vətəndaşlar azdır”.

“Bu gün başqa ölkələrə yalnız hava yolu ilə getmək olar və pandemiyadan sonra təyyarə biletləri xeyli bahalaşıb. Bu da daxili turizmə marağın artmasına səbəb olub. Tələbatın artması ilə əlaqədar ölkədə turizm xidmətlərinin qiyməti də artıb. Bir çox vətəndaşlar üçün maksimum hədəf həftəsonu paytaxtdan və şəhərdən kənara çıxmaqdır ki, bu da kifayət qədər baha başa gəlir. Sadəcə yaşayış üçün adambaşına gündə təxminən 50 manata güvənməlisən. Ancaq yemək və əyləncəyə pul xərcləməli olacaqsınız. Bəzən şirnikləndirici təkliflər olan istirahət evlərinin reklamlarına rast gəlmək olar, lakin onlarla vətəndaşları cəlb etmək onsuz da çətindir”, - deyə ekspert söyləyib.

Xaricdə istirahətə gəlincə, uzun illər azərbaycanlıların əsas istiqamətləri Türkiyə və Gürcüstan olub. İstirahətçilərin xeyli hissəsi Gürcüstana qatarla və ya avtobusla gedirdi, bu da pula xeyli qənaət demək idi. İndi aviabiletlər üçün pul ayırmaq lazımdır, hətta orada da qiymətlər qalxıb. Türkiyədə inflyasiya var ki, bu da turizm sektoruna mənfi təsir göstərir.

Ağayevin sözlərinə görə, bəzi yerlərdə hətta otel nömrələrinə turist vergisi də tətbiq ediblər: “Avropaya getmək pandemiyadan əvvəlkindən həm daha bahalı, həm də daha çətindir. Çoxlarına viza verilmir. Bəzi məlumatlara görə, hər on ikinci Azərbaycan vətəndaşı imtina alır. Maldiv adaları və Qoa kimi uzun məsafələrə səyahət də çox bahadır. Bütün istiqamətlərə aviabiletlərin qiyməti xeyli artıb və bu proses davam edəcək. Birincisi, yanacaq bahalaşıb, ikincisi, son vaxtlar uçuşların ekoloji komponenti haqqında getdikcə daha çox danışırlar və bəlkə də, karbon vergisi tətbiq olunacaq. Bütün bunları isə istehlakçı ödəyəcək”.

Qeyd edək ki, Avropa şirkətləri artıq zərərli emissiyaların azaldılması xərclərini ödəmək üçün uçuş qiymətlərini artırmalı olacaqlarını bildirirlər. Bu, bir çox insanı təyyarə ilə səyahət etməyi dayandırmağa məcbur edəcək.

Müəllif: Elya Belskaya