Deputatlığa namizədlərin mediada ödənişli təşviqata meyl etməməsinin səbəbi; Aydın Quliyev bəzi şəxslərin qazi və şəhid ailələrinin üzərindən təbliğat qurmaqlarını tənqid edib
Məlum olduğu kimi, avqustun 9-da növbədənkənar parlament seçkilərinin təşviqat mərhələsi başlayıb. Sentyabrın 1-də keçiriləcək seçkiyə 25 partiyanın təmsilçiləri və partiyasız iddiaçılar qatılıb. Rəsmi məlumata görə, 1052 namizəd qeydə alınıb. Seçkidə qələbə üçün nisbi səs çoxluğu kifayət edir .

Namizədlərin yerli KİV-də ödənişli təbliğat kampaniyası üçün şərait də yaradılıb. Amma deputatlığa namizədlər mediada ödənişli təşviqata hələ meyl etmir. Bəzi ekspertlər bunu “xəsisliklə”, bəziləri isə televiziyanın tələb etdiyi ödənişin yüksək olması ilə izah edirlər.

AĞ Partiya sədri, deputatlığa namizəd Tural Abbaslı “Yeni Müsavat”a deyib ki, bir çox media qurumlarının təbliğat-təşviqat müddətində reklam xarakterli yayımlarının qiymətlərinə baxıb: “Kifayət qədər çox maliyyə tələb edilir. Məlum olur ki, televiziyalarda reklam xarakterli yayımların saniyəsi 25-30 manatdır. Bu baxımdan təbii olaraq namizədlər əsasən sosial mediaya yönəlirlər, çünki orada xidmətlər demək olar ki, pulsuzdur. Hətta kiçik məbləğlərlə reklam yerləşdirə bilirlər, bu məbləğ medianın tələb etdiyi məbləğdən xeyli aşağıdır, üstəlik, çatımlılığı daha genişdir”.

Mövzu ilə bağlı professor Qulu Məhərrəmli bildirib ki, deputatlığa namizədlərin təşviqat kampaniyası əvvəlki illərlə müqayisədə aktiv hiss olunmur: “Namizədlərin ödənişli olaraq televiziya təbliğat-təşviqatlı ilə bağlı məsələsinə gəldikdə, bəli, burada problemlər var. İlk problem təbii ki, qiymətlərlə bağlıdır. İkinci məsələ televiziyaların nə qədər effektli olması ilə bağlıdır. Üçüncü isə namizədlərin özləri ilə bağlı məsələdir. Çünki namizədlərin siyahısına baxdıqda heç tanınmayan, ictimai arenada görünməyən, öz çevrəsindən başqa digər yerlərdə tanınmayan xeyli namizəd gözə dəyir. Ona görə də onların bu məsələdə marağı da yoxdur. Ola bilər ki, dairə çərçivəsində başqa maraqları olsun, çünki bu seçkidə mənim eşitdiyim bir tendensiya da ondan ibarətdir ki, bəzi namizədlər bir qədər imkanlı namizədlərin olduğu dairələrdən öz namizədliyini verir və oradan müəyyən "alver" işi aparır. Bunu eşitdikcə həm adamın gülməyi gəlir, həm də məyus olursan ki, bu cür ciddi kampaniyadan bu cür bəhrələnmək istəyənlər var.

O da doğrudur ki, hazırda kampaniya daha çox sosial şəbəkələrdə müşahidə olunur. Sadəcə, şəkillərin qoyuluşu, çağırışlar, bunlar sosial şəbəkədə müəyyən qədər fayda verə bilir. Məsələn, Amerikanın seçki tarixində ilk dəfə olaraq Donald Tramp sosial şəbəkələrdə çox güclü kampaniya apardı və ölkənin konstitusiya əsaslarına müəyyən dərəcədə təsir edə, insanları bir araya yığa bildi və sairə. Yəni bunlar da bir tarixdir. Lakin bütövlükdə götürəndə sosial şəbəkə sferası ictimai cəhətdən fəal olanlar üçün çox da cazibəli məkan deyil. Burada seçki kontingentinin daha çox harada olmasına diqqət etmək lazımdır. Məsələn, aydınlaşdıraq ki, bölgələrdə internet, sosial şəbəkələr nə qədər aktivdir, nə qədər çatımlıdır... Bəli, paytaxt Bakıda internet, sosial şəbəkələr aktivdir. Lakin bölgələr üçün bunu demək çətindir".

Qulu Məhərrəmlinin fikrincə, ən yaxşı təbliğat seçicilərlə birbaşa görüş, namizədlərin platformasıdır: “Bütün bunların hamısı birbaşa seçicilərlə üzbəüz görüşdə görünür. Əgər o seçicilər görüşə həvəslə gəlirlərsə, deməli, orada aktiv elektorat var, yox, əgər görüşlərə insanlar zorla gəlirsə - hətta bəzən olur ki, say çoxluğu görünsün deyə başqa dairəyə aid seçicilər gəlir - bu o deməkdir ki, orada aktiv seçki kampaniyası yoxdur.

Daha bir məsələ, dairələrdə namizədlərin sayı həddindən artıq çoxdur. Hətta bir çox adamların namizədliyi qeyri-ciddi görünür. Hər dairədən 2-3 aktiv, sözün əsl mənasında deputatlığa namizəd olduqda, bu zaman mübarizə daha aydın gedə bilir. Lakin qeyd etdiyim kimi, “kölgədə” qalan çox sayda namizədlər var ki, onların təbliğatı, platformaları heç bir əhəmiyyət kəsb etmir".

Təşviqatla bağlı daha bir mövzunu “Bakı-Xəbər” qəzetinin baş redaktoru, politoloq Aydın Quliyev öz Facebook səhifəsində gündəmə gətirib. A.Quliyev deputatlığa namizəd olan bəzi şəxslərin son davranışları, qazi və şəhid ailələrinin üzərindən təbliğat qurmaq kimi qüsurlu hərəkətləri barədə tənqidi paylaşım edib. O yazır: “Prezident İlham Əliyev bu yaxınlarda Şuşada demişdi ki, Zəfər mövzusunu çox da istismar etmək olmaz və irəlidəki məsələlərə daha çox diqqət göstərməliyik. Sadə deyilmiş fikrin çox sadə də açmaları var. Prezident demək istədi ki, Zəfərin qədrini- qiymətini tam bilək, Zəfər Ali Baş Komandanın, ordunun və xalqımızın Zəfəridir, qazilərə və şəhid ailələrinə həssas olun, etdiklərinizi üzlərə vurmayın, Vətən üçün canını və övladını vermiş insanlara nə versək də azdır, lakin onları verdiklərimizin müqabilində aşağılamayaq, elə etməyək ki, verdiklərimizin, etdiklərimizin əvəzində onlardan hansısa təmənna güddüyümüzü düşünsünlər....

Bəs bir sıra namizədlər nə edir, bu sözlərdən hansısa dərsi götürürlərmi?

Seçki dairəsində qazinin, şəhid ailəsinin qapısını əlində bir şirniyyatla açır, bir fincan çayını içir, foto çəkdirir və sonra da bu məzmunsuz jesti “böyük xəbərə” çevirərək ictimailəşdirir. Ən pisi də odur ki, “qazi və ya şəhid ailəsi sentyabrın 1-də filankəsə səs verəcəyinə söz verdi” deyə öyünürlər. Ayıbdır, vallah...

Əvvəla, Prezidentin “Zəfər mövzusunu çox istismar etmək olmaz” fikrini unutmaq bu məqamda böyük qəbahətdir.

İkinci, təşviqata qədər bu həssas ailələrə gedib baş çəkmək daha doğrusu olmazdımı?

Üçüncü, seçki təşviqatı günlərində bu həssas insanların qapısını imza və ya səs üçün döymək onlara hörmətsizlik, duyğularını istismar etmək deyilmi?"

Televiziya aparıcısı Amil Xəlil də bu məsələ ilə bağlı bəzi namizədləri tənqid atəşinə tutub. “İndiyə kimi qapılarını tanımırdınız, şəhid anaları indi yadınıza düşdü?”, - deyə aparıcı qeyd edib.

Deputatlığa namizəd, Böyük Quruluş Partiyasının (BQP) sədri Fazil Mustafa mövzu ilə bağlı bu cür şərh verib: “Hesab edirəm ki, bu, doğru iraddır. Seçki kampaniyasında bu mövzuda hər hansı bir bu cür sui-istifadə davranışlarına yol vermirəm və verilməsinin də tərəfdarı deyiləm. Yəni şəhid və qazı ailələrini müəyyən dərəcədə sui-istismar edərək, onların adından, duyğularından özlərinin hansısa işlərinə yarayan formada istifadə etməklə onları incitmək doğru deyil. Hər kəs öz şəxsiyyəti, mövqeyi, sözü ilə cəmiyyətin qarşısına çıxmalıdır. Əsas obraz, fiqur deputatlığa namizədin özü olmalıdır. Sən özün kimsən və nə deyirsən, cəmiyyətə nəyi söyləyirsən, nəyi etməyi özün üçün əsas prinsip olaraq qəbul edirsən - yəni seçki kampaniyası daha çox bunun üzərində aparılmalıdır. Amma indi taktikalar fərqlidir və başqalarını da buna görə qınamıram, qınamaq da doğru deyil. Lakin prinsip olaraq mən də Aydın Quliyevin yanaşmasını məqbul və doğru hesab edirəm”.

Xalidə GƏRAY,
“Yeni Müsavat”