- BRICS siyasi, hərbi təşkilat deyil, siyasi və hərbi institutları yoxdur, olması da mümkün görünmür - çünki, bu təşkilatda bir-birinə siyasi olaraq zidd mövqedə dayanan, potensial hərbi münaqişə ehtimalı olan ölkələr var,
- Sırf iqtisadi təşkilatdır, əsas hədəflərinə BRICS-ə üzv olan ölkələrin qarşılıqlı investisiyaların qorunması, qarşılıqlı ticarətdə güzəştli tariflərlə ticarət, yeni nəqliyyat dəhlizləri kimi məsələlər daxildir,
- Təşkilata daxil olan Çin, Hindistan, Braziliya, CAR-ın Avropa İttifaqı və ABŞ-la ümumi ticarət dövriyyəsi 3 trilyon dollardır. Bu isə o deməkdir ki, BRICS-in aparıcı 5 ölkəsindən 4-nün əsas ticarət tərərdaşları Avropa İttifaqı ilə ABŞ-dır - yəni, BRICK-ın Qəbr ölkələrindən qarşılıqlı asılılığı var, Rusiya və İran xaric, digərləri məhz Qərb bazar iqtisadiyyatı modeli ilə idarə olunurlar. Hətta Rusiya və İranda həmin modelin elememtləri - qiymətli kağızlar bazarı mövcuddur, orta-kiçik sahibkarlıqda rəqabət mövcuddur. Bir daha - BRICK Qərblə içli-dışlı, Qəbrsiz mövcudluğu mümkün olmayan (necə ki, Qərb də iqtisadi olaraq Çin, Hindistan, Braziliya, CAR, hətta Rusiyasız mövcud deyil, ola da bilməz) qlobal layihədir,
- Məsələ odur ki, Azərbaycanın da əsas ticarət tərəfdaşı Qəbr ölkələridir. Ölkəmizin ixracatının 80%-i Qərb ölkələrinədir (Türkiyə və İsraili də saysaq, onlar da coğrafi olaraq Qərbdir). Azərbaycana qoyulan investisiyaların da 85%-i həmin ölkələrin payına düşür.
Yaxşı, bəs Azərbaycan nədən BRICK-ə üzv olmaq istəyir?! Ölkəmizin BRICS-ə üzv olması əsasən loqistika məsələlərilə bağlıdır. Çünki coğrafi olaraq Çin və Hindistanın marağında olduğu yeni dəhlizlər, Orta Dəhliz, Şimal-Cənub, Şərq-Qərb dəhlizlərinin mərkəzində yer alan ölkə məhz Azərbaycandır. Çin və Hindistanın isə bu dəhlizlərdə mühüm maraqları var. BRICS-ə üzvlüyümüz Azərbaycana ziyan gətirməyəcək. Əgər münasibətləri doğru düzgün qura bilsək, BRICS Azərbaycana əlavə investisiyaların cəlb olunmasına şərait yaradan təşkilata da çevrilə bilər.
Bu mənada ora üzvlüyün SİYASİ risqləri yox dərəcəsindədir - amma, İQTİSADİ riskləri var, çünki ancaq istehlaka söykənən, iki borudan asılı qalan primitiv iqtisadi modelimiz var, kiçik-orta sahibkarlıq can verir, vergi-gömrük siyasəti yanlışdır, ən əsası, ölkəmizdə BRICK-in əsas dövlətlərində olduğu kimi, Qərb iqtisadi modelinin institutları yox dərəcəsindədir. Deməli biz üzv ölkələr bizə ancaq balaca bazar, üzərindən yol keçən ölkə kimi baxacaqlar. Belə...
Natig Jafarli
TEREF