Bu, yekdil qərar deyil, əksəriyyətin təsdiqini tələb edəcək: bununla Macarıstanın vetosundan yan keçmək mümkün olacaq

Macarıstanın Baş naziri Viktor Orban yenidən Qərb müttəfiqlərinin çarxına mane olmaq qərarına gəlib və Rusiyanın dondurulmuş ehtiyatlarından gələcək gəlirlə təmin edilmiş 50 milyard dolların Ukraynaya köçürülməsi planının qəbulunu ləngidib. Buna görə də, Avropa İttifaqının qalan ölkələri ABŞ-ın iştirakı olmadan və Macarıstanın təsdiqi olmadan Ukrayna üçün 40 milyard avroya qədər vəsaitin cəlb edilməsini nəzərdə tutan “B” planı hazırlamaq qərarına gəliblər.

Gələcək gəlirlərə qarşı vəsait buraxmaq üçün ABŞ Rusiya aktivlərinin uzun müddət dondurulacağına (və gəlir əldə edə biləcəyinə) zəmanət tələb etdi. Hazırda Aİ sanksiyaların müddətini hər altı aydan bir uzadır; Avropa Komissiyası bu müddətin üç və ya beş ilədək artırılmasını təklif edib.

Lakin Orban sanksiyaların uzadılmasına mane olur. Onun mövqeyindən xəbəri olan bir neçə şəxs “Financial Times”a bildirib. Nəşrin iki mənbəsi bildirib ki, Macarıstan rəsmiləri bazar ertəsi Aİ diplomatlarına bildiriblər ki, Macarıstan bu məsələyə yalnız 5 noyabr ABŞ seçkilərindən sonra qayıtmaq niyyətindədir. Lakin bu halda, 50 milyard dollarlıq plan ilin sonuna qədər qəbul edilməyəcək və BVF və ölkə hökumətinə görə, Ukrayna 2025-ci ildə 38 milyard dollarlıq büdcə kəsiri ilə üzləşəcək. Üstəlik, Orbanın bir daha razılaşmanı əngəlləməyəcəyinə zəmanət yoxdur.

Buna görə də Avropa Komissiyası Ukraynanın Avropa İttifaqı tərəfindən müstəqil maliyyələşdirilməsi üçün milyardlarla avro cəlb etməyi təklif edib. “Financial Times”ın əldə etdiyi sənəd layihəsində rəqəm qeyd olunmayıb.

“Məbləğ 20 milyard avrodan 40 milyard avroya qədər ola bilər və ölkələrlə məsləhətləşmələrdən sonra müəyyən ediləcək”, - deyə Avropa rəsmiləri qəzetə bildiribhlər. Onlardan biri qeyd edib ki, “biz həmişə özümüz hərəkət edə bilərik”.

Pul Ukraynaya mövcud yardım proqramının bir hissəsi kimi toplanacaq ki, bu da sanksiyalarda olduğu kimi yekdil qərar deyil, əksəriyyətin təsdiqini tələb edəcək; bu yolla Macarıstanın vetosundan yan keçmək mümkün olacaq. Avropa Komissiyasının sənədində deyilir ki, proqram bu ilin sonuna qədər qüvvədədir, ona görə də borc vəsaitlərinin cəlb edilməsi təklifi oktyabrın sonunadək təsdiqlənməlidir ki, maliyyə 2024-cü ilin sonuna kimi Ukraynaya verilə bilsin.

Pullar, gözlənildiyi kimi, dondurulmuş Rusiya aktivlərindən gələcək gəlirdən geri qaytarılacaq.

İyul ayında G7 ölkələri tərəfindən razılaşdırılmış 50 milyard dollarlıq planda ABŞ və Avropa İttifaqının hər biri 20 milyard dollar ayıracağı, qalan 10 milyard dolları isə Brüssel ABŞ-ın töhfə verəcəyinə ümid edirdi.

Müəllif: Turan Abdulla