Son bir həftə ərzində müxtəlif KİV-lərdə Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin (RYTN) keçmiş rəhbərliyi dövründə baş verən məlum hadisələrdən bəhs edən məlumat xarakterli yazılar kulminasiya nöqtəsinə çatdı. Faktinfo.az da bu xəbərləri istinadla yayımladı. Elə bilirəm ki, bu hadisələrin bilavasitə “MTN işi” ilə əlaqəli olduğunu nəzərə alıb, barəsində bəhs edəcəyimiz prosesləri də şərti olaraq “Rabitəçilər işi” adlandırmağıma heç kəs etiraz etməz. İstənilən halda, bunun artıq hansısa bir əhəmiyyət kəsb etmədiyi də aydındır. Beləliklə, “Rabitəçilər işi” üzrə keçirilmiş həbslər, bir müddət əvvələ qədər RYTN-nin rəhbərliyində duran şəxslərin istintaqa verdikləri ifadələr, külli miqdarda dövlət vəsaitinin mənimsənilməsi, qeyri-qanuni dinləmələr, rabitəçilərin keçmiş MTN rəhbərliyinin və bəzi əməkdaşlarının dövlət əleyhinə yönələn fəaliyyətlərində iştirakı, hətta bu iştirakın hansı hallarda könüllü və hansı hallarda məcburi olması barədə ehtimallar və ümumiyyətlə bu məsələlərin istənilən bir təfərrüatına aydınlıq gətirə biləcək hər hansı məlumat hələ uzun müddət ictimai marağını saxlayacaq. Elə biz də məhz bu marağı nəzərə alaraq, bu günə qədər mətbuatda dərc olunan məlumatlar əsasında müəyyən təhlillər aparmaq və bu təhlillərin bəzi nəticələrini oxucularımızla bölüşmək qərarına gəldik.

Başlıqlar niyə şişirdilir?

Razıyam, əvvəlcə gərək mən özüm “başlıq şişirdilir” ifadəsilə nə demək istədiyimə aydınlıq gətirim. Şəxsən mən bu ifadəni, sərlövhəsində oxucuya az qala canlı dinozavr vəd edib, mətnində isə, ən çoxu orta ölçülü bir timsahdan bəhs olunan yazılara şamil edirəm. Əlbəttə, oxucu diqqətini cəlb etmək məqsədilə bu kimi fəndlərə müraciət olunmasına bütün dünya ölkələrinin KİV-lərində geniş rast gəlinir. Amma necə deyərlər, hər bir medalın ikinci üzü də var. Təsəvvür edin ki, konkret oxucunun nə timsahlar, nə də dinozavrlar barədə elə də dərin məlumatı, bilgisi yoxdur. Bu zaman nə baş verir? Həmin oxucunun şüurunda, nəhəng, güclü-qüdrətli dinozavr orta ölçülü timsah obrazında formalaşır. Ən əsası da budur ki, bu effektdən qəsdən, məqsədyönlü şəkildə də yararlanmaq mümkündür. Məsələn, götürək elə keçmiş nazir Əli Abbasovun “Rabitəçilər işi” üzrə istintaqa verdiyi bəzi ifadələrin mətbuatda ictimaiyyətə təqdim edilməsi formalarını. Şəxsən mənim diqqətimi belə bir başlıq cəlb etmişdi – Əli Abbasovun istintaqa dəhşət saçan etirafı… Amma yazı ilə tanış olduqda məlum oldu ki, söhbət sadəcə keçmiş nazirin hər ay 200-300 min manat məbləğində “xərclik” almasına dair etdiyi etirafdan gedir. İndi soruşuram, budurmu dəhşət?! Yəni, kimsə keçmiş rabitə nazirinin sadəcə aylıq məvaciblə dolandığına inanırdı? Yoxsa,
bu məbləğləri biz mənimsəmələrin “son həddi” kimi qəbul etməliyik?

Amma bu ifadələrdə dəhşət də olmasa, hiddət doğura biləcək məqamlar kifayət qədərdir. İlk növbədə, Əli Abbasovun bilavasitə özünə aid etdiyi mənimsəmələri aylıq 200-300 min manat civarına sığışdırmaqla, dövlətin yüz milyonlarla, milyardlarla mənimsənilən vəsaitlərindən diqqəti yayındırmaq cəhdləri hiddət doğurur. Eyni zamanda da, keçmiş nazirin rəhbərlik etdiyi qurumun fəaliyyətinə nəzarəti faktiki olaraq itirməsinə və bu fəaliyyətin ölkə qanunlarının ziddinə yönəldilməsindən xəbərdar olmasına rəğmən, ən azından tutduğu vəzifədən istefa verməməsi, baş verənlərə hətta passiv müqavimət belə göstərməməsi də birmənalı şərh oluna bilməz. Amma bu barədə bir qədər sonra, xüsusi bəhs etsək daha yaxşı olar. Hələlik isə, bir qədər də rəqəmlərin dili ilə danışaq və aydınlaşdırmağa çalışaq ki, əsil “dəhşət”lər harada gizlədilir…

STV – sadələşdirilmiş talan vergisi

Gəlin nümunə olaraq, Bakı Telefon Rabitəsi İstehsalat Birliyinin (BTRİB) keçmiş baş mühasibi, hal-hazırda həbsdə olan Anar Mustafayevin bəzi ifadələrinə diqqət edək. Bu ifadələr artıq mətbuatda dəfələrlə əks olunsa da, aydınlıq üçün bir daha qeyd edim ki, öz ifadələrində Anar Mustafayev dövlət vəsaitlərinin mənimsənilməsi üçün tətbiq olunan klassik maxinasiya üsulundan -“nəğdləşmə” əməliyyatlarından bəhs edir. Həmin ifadələrdən məlum olur ki, özəl MMC rəhbərləri Bayram Vəliyev və Emin Məmmədov 2005-ci ilin may ayından 2007-ci ilin sonuna kimi olan dövr ərzində köçürülən vəsaitin ƏDV-siz hissəsindən 15 faiz, 2008-2009-cu illər ərzində 20 faiz, 2010-2013-cü illər ərzində 25 faiz, 2014-cü ilin yanvar ayından 2015-ci ilin sentyabr ayının axırına kimi olan dövrdə isə, 30 faizini nağd olaraq Anar Mustafayevə veriblər. Bu məmur isə, öz növbəsində Bayram Vəliyev və Emin Məmmədovun ona verdiyi pulları hesabatları ilə birlikdə hər ayın sonunda, ya da növbəti ayın əvvəlində BTRB-nin rəisi olmuş Beytulla Hüseynova çatdırıb: “Əvvəlki dövrlərdə hər ay Beytulla Hüseynova verdiyim pulların miqdarını dəqiq xatırlamıram. Lakin 2015-ci ilin yanvar ayından həmin ilin sentyabr ayına kimi olan dövrdə isə, hər ay Beytulla Hüseynova 270-310 min manat məbləğində pul vermişəm…”

Onlarla, yüzlərlə uğurlu sahibkar göstərmək olar ki, hətta on-on beş il bundan əvvəl, istənilən bir ayın ümumi əməliyyat dövriyyəsini də, gəlirləri və xərcləri də heç bir sənədə baxmadan, əzbərdən söyləyə bilərlər. Niyə? Ona görə ki, işləyiblər, zəhmət çəkiblər və pul qazanıblar. Qazandıqları pulların da hər qəpiyini hara xərclədiklərini beyinlərinə həkk ediblər. Amma Anar Mustafayev “əvvəlki dövrlərdə hər ay Beytulla Hüseynova verdiyi pulların miqdarını dəqiq xatırlamır”. Əlbəttə xatırlamır! Niyə də xatırlamalıdır?! Sadəcə olaraq, əlini uzadıb, bir-iki sənədə dərkənar qoyub, ya da imzalayıb və dövlətin ayırdığı pullara öz malı kimi sahib çıxıb. Həmin pullar da aşağıdan yuxarı, RYTN-nin rəhbərliyinə qədər piramidal şəkildə toplanıb. Sonda isə, əldə olunan məbləğin böyük bir hissəsi bu talançılığa “göz yumulmasını” təmin etmələrinə görə MTN rəhbərliyinə təqdim olunub, qalan məbləğ isə, artıq həmin piramida ilə əks istiqamətdə, yəni yuxarıdan aşağı hər kəsin “payı” verilə-verilə bölüşdürülüb.

Əslində deməyə də çətinlik çəkirəm ki, ümumiyyətlə bu əməliyyatlardan danışarkən konkret məbləğləri qeyd etməyin bir əhəmiyyəti var, ya yox. Məncə elə də böyük əhəmiyyəti yoxdur. Çünki istənilən halda, bu talançılığa yalnız bir ad vermək olar – dövlətə xəyanət! Təsəvvür edin ki, bu insanların əksəriyyəti birbaşa dövlət başçısı tərəfindən səlahiyyətləndirilib və istisnasız olaraq, hamısı da dövlət qulluğunda olmaqla, büdcədən, həmin o taladıqları büdcədən məvacib alıblar! Bəziləri isə, hətta mütəmadi olaraq dövlət başçısının qarşısına çıxmalı, qarşıya qoyulmuş vəzifələrin icrası ilə bağlı məruzələr etməli olublar! Ölkə rəhbərliyinin göstəriş və tapşırıqlarını, tövsiyyələrini dinləyəndə isə, sakitcə başlarını da yelləyiblər. Və bütün bunlardan sonra da, dövlətin içərisində dövlət qurmaq xülyasına qapılmış “güc sahiblərinə” bac verməklə, özlərinə talançılıq lisenziyası alıblar. Bəlkə mən bu insanların ödədikləri xəracı “talan vergisi” adlandırmaqda səhv edirəm? Olsun, başqa ad verək. Amma, əsla başqa don geyindirməyə çalışmayaq! Çünki, məhz bu talanın sayəsində əldə olunan pullardan qidalanan, güc toplayan ünsürlər, sonda daha böyük və daha təhlükəli xəyanətlərə imza atmağa hazırlaşmışdılar…

Ardı var…

Fuad İsgəndərov
Faktinfo.az