“Anladım ki, qeyri-adi bir şey baş verir, çünki koloniyanın rəhbəri məni ayağa qaldırdı və əşyalarımı daşımaqda şəxsən mənə kömək etdi”

Andrey Pivovarov Rusiyanın ötən həftə Qərblə böyük məhbus mübadiləsi zamanı azad etdiyi 16 məhbusdan biridir. 2021-ci ildə 42 yaşlı müxalifət lideri rəhbərlik etdiyi “Açıq Rusiya” təşkilatı “arzuolunmaz” qurum elan edildikdən sonra Rusiya təhlükəsizlik xidmətləri tərəfindən Varşavaya gedən təyyarədən endirilib. 2022-ci ildə o, 4 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.

“The Moscow Times” Pivovarovla mübadilə və onun gələcək planları barədə danışıb. AYNA müsahibəni istinadla təqdim edir:

- Sizi hava limanına aparanda hansı hissləri keçirdiniz? Bunun mübadilə olduğunu başa düşdünüzmü?

- Aeroportun özündə artıq bəlli idi ki, bizi dəyişdirməyə aparırlar, amma harda olduğunu bilmirdik. Mən yəqin ki, şənbə günü səhər məni koloniyadan çıxaranda baş verənlərin nə olduğunu tam başa düşdüm. Anladım ki, qeyri-adi bir şey baş verir, çünki koloniyanın rəhbəri məni ayağa qaldırdı və əşyalarımı daşımaqda şəxsən mənə kömək etdi. Amma konkretlik yox idi.

Hər hansı bir qeyri-müəyyən vəziyyətdə, ən pisini qəbul edirsiniz. Fərqli fikirlərim var idi. Amma elə bir məqam oldu ki, məni yola saldılar. Və mən siyahının əvvəlki sətirində Aleksandra Skoçilenkonun adını gördüm. Mən başa düşündüm ki, Saşa və mən birlikdəyiksə, bu, çətin ki, pis bir məsələdir.

Mən daha çox düşündüm ki, şəkillərdəki kimi olacaq - çarın bizi əfv etdiyi və “Rossia Today” kameraları qarşısına çıxacağımız səhnə. İkinci variant isə fəlsəfi müstəvinin versiyası idi, təəssüf ki, həyatda daha real göründü. Amma hər şey sona qədər gizlədilib. Bizi Lefortovoya gətirəndə - mübadilədən əvvəl- heç kimlə əlaqə saxlaya bilmədik və təcrid olunduq.

Cümə axşamı səhər bizə buraxılış haqqında arayış gətirdilər, orada sifariş nömrəsi yox idi, heç nə yox idi. Hazırlanmağa yarım saat qaldı, əşyalar gətirdilər.

Bizim yanımızda maskalı və formada olan insanlar var idi ki, hər hansı birimiz müqavimət göstərib deportasiyadan imtina etdikdə, onların vəzifəsi bizi hər hansı bir şəkildə təyyarəyə mindirmək idi. Bu barədə bizə sonradan danışdılar.

- İlk kimi gördünüz?

- Avtobusda ilk gördüyüm adam İlya Yaşin oldu. Təbii ki, xoş görüş oldu. Sonra tanış və tanış olmayan simalar var idi, amma şəxsən mən Volodya Kara-Murzanın orada olub-olmayacağından çox narahat idim. O, sonuncu qəbul edilənlərdən biri idi və bu, ən uzun cəzaya sahib olduğu üçün böyük bir rahatlama idi.

- Siyahıya salınmağınız üçün kimlərin lobbiçilik etdiyini bilirsinizmi?

- Siyahıların necə formalaşdığı mənim üçün sirrdir. Mən hələ bütün həmkarlarımla ünsiyyət qura bilməmişəm. Bildiyimə görə, məlumatların toplandığı müxtəlif qruplar var idi və yekun siyahı gördüyünüzdən qat-qat böyük idi. Və Rusiya tərəfindən azaldıldı. Bütün istəklər toplanıb çatdırıldıqda və razılaşdırılmış kimi görünəndə sonda daha az adam azadlığa buraxıldı.

- Sizin cəza müddətinizin vaxtına az qalmışdı...

- Bir aya çıxmalı idim... Bu mənim üçün ən çətin mövzulardan biridir. Mənim cinayət işimə baxsanız, mənim “yatdığım” dövrü digərlərinin (siyasi cəhətdən başa çatmış) şərtləri ilə müqayisə etmək olmaz. Deyə bilərəm ki, bir neçə mənbədən məlumat daxil olub ki, mənim azad olunma ehtimalım təmin olunmayıbmış. Ona görə də siyahıya düşmüşəm. Yəni mənim azadlığa çıxmağıma zəmanət verilməmişdi. İnsanların koloniyadan çıxarkən tutulması, bəzi yeni cinayət işlərinin başlanması ilə bağlı misallar görmüşük. Təəssüf ki, mənim vəziyyətimdə hadisələrin inkişafının ən yaxşısı olmaya biləcəyini söyləyən siqnallar var idi.

- Planlarınız nədir və yaxın gələcəkdə nə edəcəyinizi müəyyənləşdirmisinizmi?

- İndi nə evi, nə də sənədi olan adamam. Mənə Rusiya daxili pasportu verdilər və məndə iki kağız parçası var - biri xarici pasportum, ikincisi isə vizamı əvəz edən sənəd. Və mənə izah etdilər ki, bu sənədlər mənə 15 gün Almaniyada - konkret olaraq Aİ-də deyil, Almaniyada qalmağa imkan verir. Ciddi planlar qurmaq çətindir. Ona görə də ilkin olaraq təbii ki, gündəlik məsələləri həll etmək istərdim.

15-20 ildir ictimai-siyasi fəaliyyətlə məşğulam. Həbsdə olmağım məni bundan döndərmədi, əksinə, daha da həvəsləndirdi. Düşünməyə və düşünməyə vaxtım olduğu üçün bəzi fikirlərim var.

Və burada əsas məqsəd yəqin ki, Rusiya daxilində qalanlarla daha çox danışmağa çalışmaqdır. Bəlkə də bizim tərəfdarımız olmayan, lakin baş verənlərdən məyus olanlarla iş planımızı konkret təklif etməyə çalışırıq. Onlara özlərini ciddi risk zonasına qoymadan öz mövqelərini ifadə etmək imkanı yarada bilməliyik. Mənə elə gəlir ki, demokratik qüvvə bunu etməlidir.

Müəllif: Turan Abdulla