Qərbdə (hətta postsovet məkanında liberal olan mediada ) hər zaman dağılacağı proqnozlaşdırılan Çinə alternativ olaraq Hindistanı adətən başqa bir Asiya nəhəngi adlandırırlar. Hindistan həqiqətən böyük və qədim sivilizasiyadır, ona biganə yanaşmaq olmaz. Hindistan mədəniyyəti valehedicidir və hindlilərin yaradıcılığına və səmərəliliyinə hörmət edilir. Ancaq sual budur ki, niyə Hindistandan gələcək zaman haqqında danışılır.? Hindistan və Çin eyni vaxtda başladı, lakin eyni zamanda Hindistanda bir əsrlik parçalanma, əhalinin tamamilə məhv edilməsi məqsədi ilə dəhşətli Yapon istilası və sonra bütün ölkədə qanlı vətəndaş müharibəsi olmadı. Ancaq bütün bunların hamısı Çində baş verdi…

Üstəlik, müstəqillik əldə etdikdən sonra Hindistan dərhal beynəlxalq proseslərin tamhüquqlu iştirakçısına çevrildi, bütün ölkələr, xüsusən də Qərb tərəfindən tanındı. Çin 1949-cu ildə ÇXR-in yaranmasından sonra onilliklər ərzində tanınmamış dövlət olduğu halda, SSRİ və ABŞ ilə hərbi-siyasi qarşıdurmada idi və Qərb Tayvanda sürgündə olan hökuməti tanıdı. Paralel olaraq, Mao Zedon dövründə Çin Böyük İrəliyə Sıçrayış və Mədəni İnqilabın həddindən artıq ağır nəticələri ilə üzləşdi. Hindistan isə Pakistan və Çinin özü ilə sərhəd münaqişələrini istisna etsək, bütün bu müddət ərzində sakitcə inkişaf edirdi. Həmçinin bu münaqişələr Dehli üçün bütün ölkənin qüvvələrini səfərbər edəcək qədər ümumi deyildi…

Buna baxmayaraq, Hindistan daha uğurlu başlanğıca, daha sərfəli beynəlxalq mövqeyə, İngiltərə ilə xüsusi əlaqələrə görə Qərb sisteminə daha çox inteqrasiyasına, əsas ölkələrdə nəhəng hind diasporasına baxmayaraq, iqtisadi inkişafda Çini qabaqlaya bilmədi.

İngilis dili yalnız hindistanlı miqrantlara ABŞ və İngiltərəyə köçməyə kömək edir, lakin ümumi vəziyyəti kökündən dəyişdirmir. Təbii ki, heç bir halda Hindistanı qiymətləndirməmək olmaz. Cənubi Asiyada o, əsas oyunçudur və geosiyasi baxımdan çox güclüdür.

Ancaq Hindistanın iqtisadiyyatında hələ də çox problem var, aradan qaldırmaq imkanı hələ mümkün deyil. Modi dövründə avtoritar sistemə meyillik, əhalinin bütün təbəqələrinin böyük yoxsulluğu, kasta bölgüsü, Ambani və Adani kimi oliqarx ailələrin hökmranlığı, inkişaf etməmiş infrastruktur, korrupsiya və s…

Üstəlik, bütün bu problemlər sistemli xarakter daşıyır, burada biri digərini sürükləyir, Hindistan bunun üçün əslində “əbədi perspektiv ölkəsi” adlanır. Təbii ki, Çinlə qarşıdurma şəraitində olan anglo-saks dünya Hindistanın sıçrayış etməsində maraqlıdır, lakin indiyə qədər Hindistan elitası Hindistanı Cənubi Asiyanın lideri rolunda möhkəmləndirərək bir sıra problemlərin öhdəsindən gələ bilməyib. Qlobal miqyasda hər kəsə iqtisadi uğurun təmin olunmamasının bariz nümunəsi Hindistandır. Bütün dünya hind mədəniyyətin inanılmaz gözəlliyinə valeh olsada, Çin ilə müqayisədə iqtisadi güc hələ də uzaqdadır…

Pərviz Əliyev, politoloq