Cümə günü axşam saatlarında Livanın Dahiyə bölgəsində İsrail ordusunun hücumunun hədəfi olan “Hizbullah”ın baş katibi Həsən Nəsrullah Yaxın Şərqin ən tanınmış və nüfuzlu simalarından biridir.

TNS xəbər verir ki, İsrail ordusu onun "Hizbullah"ın əsas qərargahına edilən hücumda öldürüldüyünü açıqlayıb.

İranla yaxın şəxsi və siyasi əlaqələri olan Nəsrullah “Hizbullah”ın bugünkü siyasi və hərbi gücə çevrilməsində əsas rol oynayıb. Nəsrullah qrupun tərəfdarları tərəfindən xarizmatik lider kimi görünməkdə davam edir.

Nəsrullahın rəhbərliyi altında “Hizbullah” İraq və Yəməndə yaraqlılara, eləcə də Fələstinin HƏMAS silahlı qruplaşmasına təlim keçməyə kömək edib və İsrailə qarşı istifadə üçün İrandan raketlər alıb.

“Hizbullah” İsrail qoşunlarına qarşı döyüşmək üçün yaradılmış polisdən, Livan ordusundan daha güclü hərbi qüvvəyə, Livan siyasətinin ağırlıq mərkəzinə çevrilib, səhiyyə, təhsil və sosial xidmətlərin əsas təminatçısı və onun tərəfdarı olan İranın regional üstünlüyə malik olmasına rəhbərlik edib.

1960-cı ildə anadan olan Həsən Nəsrullah Beyrutun şərqində, atası Əbdül Kərimin kiçik bir ərzaq mağazası işlətdiyi Burj Hammud məhəlləsində böyüyüb. O, doqquz uşağın ən böyüyü idi.

1975-ci ildə Livan vətəndaş müharibəsinə sürükləndikdən sonra o, şiə milisləri olan “Amal” Hərəkatına qoşulub. Şiə seminariyasında iştirak etmək üçün İraqın müqəddəs Nəcəf şəhərində qısa müddət qalıb, 1982-ci ildə İsrailin Livana hücumundan sonra yenidən “Amal”a qoşulub.

32 yaşında "Hizbullah" lideri olub

“İslami Amal” adlanan yeni qrup Bekaa vadisində İran İnqilab Keşikçiləri Korpusundan əhəmiyyətli hərbi və təşkilati dəstək alıb, sonradan “Hizbullah”ı yaradacaq şiə milislərinin ən görkəmlisi və nüfuzlusu kimi ortaya çıxıb.

1985-ci ildə “Hizbullah” ABŞ və Sovet İttifaqını İslamın əzəli düşmənləri kimi təsvir edən və müsəlman torpaqlarını işğal etdiyi İsraili məhv etməyə çağıran açıq məktub dərc edərək rəsmi olaraq təsis olunduğunu elan edib.

“Hizbullah” böyüdükcə Nəsrullah təşkilatın sıralarında yüksəlib. O, 1992-ci ildə sələfi Abbas əl-Musəvinin İsrail helikopterinin endirdiyi zərbə nəticəsində öldürülməsindən sonra, 32 yaşında “Hizbullah” lideri olub.

Onun ilk hərəkətlərindən biri Musəvinin öldürülməsinə görə qisas almaq olub. 2000-ci ildə İsrailin Livanın cənubundan çıxarılması ilə nəticələnən müharibəyə rəhbərlik edib. Bu zaman Nəsrullahın böyük oğlu Hadi İsrail əsgərləri ilə qarşıdurmada həlak olub.

2006-cı ildə necə xilas oldu?

Bu müddətdən sonra 2006-cı ilə qədər nisbətən sakit bir dövr olub. Lakin sonradan “Hizbullah” yaraqlılarının 8 İsrail əsgərini öldürməsi və 2-sini qaçırması böyük bir qarşıdurmaya səbəb olub.

2006-cı ildəki qarşıdurmalar zamanı İsrail döyüş təyyarələri “Hizbullah”ın cənub qalalarını və Beyrutun cənub ətrafını bombalayıb, “Hizbullah” isə İsrailə təxminən 4 min raket atıb. 34 gün davam edən qarşıdurmada əksəriyyəti mülki vətəndaşlardan ibarət 1125-dən çox livanlı, həmçinin 119 İsrail əsgəri və 45 mülki vətəndaş həyatını itirib.

Nəsrullahın evi və ofisləri İsrail döyüş təyyarələri tərəfindən hədəfə alınıb, lakin o, sağ-salamat xilas olub.

Yeni siyasi manifesti

2009-cu ildə Nəsrullah “Hizbullah”ın siyasi baxışını vurğulamaq məqsədi daşıyan yeni siyasi manifest dərc edib. Bu manifestdə İsrail və ABŞ-yə qarşı sərt mövqe nümayiş etdirib və BMT-nin Livanın cənubunda silah saxlamağı qadağan edən qərarına baxmayaraq, “Hizbullah”ın buna riayət etməyəcəyini bir daha vurğulayıb.

Dörd il sonra Nəsrullah “Hizbullah”ın İranın dəstəklədiyi müttəfiq prezident Bəşər Əsədə üsyanı yatırmaqda kömək etmək üçün Suriyaya döyüşçülər göndərərək mövcudluğunun tamamilə yeni mərhələsinə qədəm qoyduğunu bəyan edib.

Livanda etirazlar

2019-cu ildə Livanın dərin iqtisadi böhranı uzun müddətdir korrupsiya, israfçılıq, yanlış idarəetmə və səhlənkarlıqda ittiham olunan siyasi elitaya qarşı kütləvi etirazlara səbəb olub. Nəsrullah əvvəlcə islahat çağırışlarına rəğbətini ifadə edib, lakin etirazçılar siyasi sistemin tamamilə yenidən qurulmasını tələb etməyə başlayanda onun tonu dəyişib.

7 oktyabrdan sonra

8 oktyabr 2023-cü ildə Qəzzada müharibəyə səbəb olan HƏMAS-ın İsrailə misli görünməmiş hücumundan bir gün sonra “Hizbullah” və İsrail arasında əvvəllər ara-sıra rast gəlinən toqquşmalar şiddətlənib.

“Hizbullah” fələstinlilərlə həmrəy olaraq İsrailin mövqelərinə atəş açıb.

Noyabr ayında etdiyi çıxışda Nəsrullah HƏMAS hücumunun "həm qərarda, həm də icrada 100 faiz fələstinli olduğunu", lakin onun qrupu ilə İsrail arasında atışmaların çox vacib və mənalı olduğunu söyləyib.

Nəsrullah son çıxışında İsraili “Hizbullah” üzvlərinin istifadə etdiyi minlərlə peyceri partlatmaqda, 39 nəfərin ölümünə və minlərlə insanın yaralanmasına səbəb olmaqda ittiham edib və bunun bütün qırmızı xətləri keçdiyini deyib. O, qrupun görünməmiş bir zərbə aldığını etiraf edib.