Ünvanlı dövlət sosial yardımı kimlərə şamil edilir
Ünvanlı dövlət sosial yardımı (ÜDSY) barədə ümumi anlayış:
ÜDSY dedikdə, dövlət tərəfindən aztəminatlı ailələrə aylıq verilən pul yardımı nəzərdə tutulur.
Aztəminatlı ailə dedikdə, orta aylıq gəlirləri hər bir ailə üzvü üçün ehtiyac meyarının məcmusundan aşağı olan ailə nəzərdə tutulur.
Ehtiyac meyarı dedikdə, ÜDSY-nin təyin edilməsi məqsədilə hər il üçün qanunvericiliklə müəyyən olunan hədd nəzərdə tutulur.
Misal: 4 nəfərdən ibarət ailənin orta aylq gəliri 400 manat təşkil edir. 2020-ci il üçün ehtiyac meyarının həddi 160 manat müəyyən edildiyindən, həmin ailənin ehtiyac meyarının məcmusu 160*4=640 manat təşkil edir. Bu halda ailəyə 640-400=240 manat məbləğində ÜDSY təyin edilə bilər.
Ailə dedikdə, qohumluq və ya qanunvericiliklə müəyyən olunmuş digər xüsusiyyətlərə görə bağlılığı olan, birgə yaşayan, ümumi ev təsərrüfatına malik şəxslər nəzərdə tutulur.
Misal 1: 1 evdə 2 qardaşın 5 və 3 nəfərlik ailəsi qaz, işıq və su sayğaclarından birgə istifadə etməklə yaşayırlar. Bu halda həmin evdə yaşayanlar 1 ailə hesab edilir və ailə üzvlərinin sayı 8 nəfərdən ibarət olacaq.
Misal 2: 1 evdə ata və oğlunun 2 və 4 nəfərlik ailəsi birlikdə yaşayır. Lakin, onlar ayrı-ayrı qaz, işıq və su sayğaclarından istifadə edirlər. Bu halda onlar 2 ayrı ailə hesab edilir və ÜDSY almaq üçün müraciət etdikdə 2 ailə kimi gəlirləri ayrı hesablanacaqdır.
Ailənin gəlirləri dedikdə, ailə üzvlərinin bütün növ gəlirləri, o cümlədən mülkiyyətdən, ailə üzvlərinə məxsus əmlakdan, faktiki alınan alimentlərdən, kreditdən, şəxsi yardımçı təsərrüfatdan (iri və xırda buynuzlu malqara, ev quşları, arı ailəsi və s.)əldə olunan və yaxud əldə oluna biləcək pul və natural formada gəlirlərinin toplusu nəzərdə tutulur.
Sosial yardım dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına maliyyələşdirilir.
Sosial yardım onu almaq üçün müraciət edilən ayın 1-dən etibarən 2 il müddətinə təyin olunur.
Aztəminatlı ailə sosial yardım almaq üçün təkrar müraciət etmək hüququna malikdir.
ÜDSY almaq hüququ olan ailələr:
Orta aylıq gəliri onlardan asılı olmayan səbəblərdən hər bir ailə üzvü üçün ehtiyac meyarının məcmusundan (hazırda ehtiyac meyarının həddi 160 manat təşkil edir) aşağı olan aztəminatlı ailələr ÜDSY almaq hüququna malikdirlər.
Orta aylıq gəliri onlardan asılı olmayan səbəblər dedikdə aşağıdakı hallar nəzərdə tutulur:
Şəxsin əlil olması;
Şəxsin əmək pensiyaçısı olması;
Şəxsin birinci qrup əlilə, 8 yaşına çatmamış uşağa və ya sağlamlıq imkanları məhdud 18 yaşınadək uşağa qulluq etməsi;
Şəxsin 23 yaşadək əyani təhsil alması;
Şəxsin Dövlət Məşğulluq Xidmətinin yerli orqanında dövlət orqanının və ya hüquqi şəxsin ləğv edilməsi və ya işçilərin sayı və ya ştatların ixtisar edilməsi ilə əlaqədar işsiz kimi qeydə alınması;
Şəxsin azadlıqdan məhrum edilməsi.
Aztəminatlı ailələr ehtiyac meyarının məcmusu ilə orta aylıq gəlirinin arasındakı fərq məbləğində ünvanlı dövlət sosial yardım alırlar.
ÜDSY təyin edilərkən, ailənin tərkibində nəzərə alınmayan ailə üzvləri:
ÜDSY təyin edilərkən, ailənin tərkibində aşağıda göstərilən ailə üzvləri nəzərə alınmır və onlara görə ÜDSY ödənilmir:
tam dövlət təminatında olan şəxslər (uşaq evi və internatlarda, qocalar, əlillər və ya sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün internat evlərində, xüsusi təhsil müəssisələrində yaşayan şəxslər);
müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olan şəxslər;
cəzaçəkmə müəssisələrində cəza çəkən şəxslər;
axtarışda olan şəxslər;
Azərbaycan Respublikasının ərazisində yaşamayan Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları;
əcnəbilər (Azərbaycan Respublikasının ərazisində daimi yaşayanlar istisna olmaqla).
Misal: 6 nəfərdən ibarət ailənin tərkibində 1 nəfər müddətli həqiqi hərbi xidmətdə olan və 1 nəfər uşaq evində olan şəxs var. Həmin ailənin orta aylıq gəliri isə 400 manat təşkil edir. Deməli, həmin 2 nəfər ailə üzvü kimi nəzərə alınmayacaq və ailə üzvlərinin ehtiyac meyarının məcmusu (6-2)*160=640 manat müəyyən ediləcək. Bu halda ailəyə 640-400=240 manat məbləğində ÜDSY təyin edilə bilər.
Qanunda belə yazılıb. Reallıqda isə ünvanlı sosial yardımın təyin edilməsində başqa kriteriyalar var. Kim rüşvət verirsə ona dövlətdən pul ayrılır. Ehtiyacı olan, kasıb ailələr qalır qıraqda.
Yardımlının Tahirli kənd sakini Nəzərov Etiqad Kaim.az-sa etdiyi şikayət məhz bu qəbildəndir.
Şikayətçi yazır:
“6 aydır müraciət etmişəm Sosial Müdafiə Nazirliyinə. İmtina cavabı verirdilər.Nəhayət karantin dövründə ,karonovirusa yoluxduğum zaman nazirlikdən yoxlama gəldi bizim evə. Özünü nazirliyin əməkdaşı kimi təqdim edən şəxs açıq işarə etdi ki, 3 aylıq pulu əvvəlcədən rüşvət kimi vermək ldə o pul olmadı . Həmin əməkdaş mənim şəxsi təsərrüfatım olmaığı halda başqasının təsərrüfatın ayağıma yazdı. Nəticədə yenə imtina gəldi.
Yerli DSMF-nin müdiri Zamin Əliyev və müavini Qabil Rusullayevlə əlaqə saxlamışam. Deyirlər ki, o məsələ nazirlikdi,bizlik yox. Amma sonradan məlum olurrki, biz Nəzərovlar ailəsinə ünvanlı sosial yardımı verməmək üçün elə bu iki şəxs həmin əməkdaşı yollayıb.
Yardımlıda imkansız ailələr belə incidilər. Faktlar var, imkanlı ailələrə necə yardım təyin ediblər.”

Etiqad Nəzərov iddi edir ki, Zamin Əliyevin saxta əmək kitabçasını kimlərə verdiyini sübutlamağa hazırdır. Təki yoxlanış gəlsin. Eyni şikayəti Bayramov Bəhruz Adil oğlu da edir.
Qarşı tərəfin mövqeyin dərc edə bilərik.