Mövcud iqtisadi çətinliklər və qlobal ticarət gərginlikləri fonunda bir çox insan üçün biznesə başlamaq fikri həm maraqlı, həm də qorxuducu görünə bilər. Artan inflyasiya, dəyişkən maliyyə bazarları və həyat bahalılığı kimi faktorlar, sahibkarlığın qarşısında mühüm maneələr yaradır. Bununla belə, Avropa İttifaqının daxili istehsala verdiyi yeni önəm və müxtəlif maliyyə dəstəkləri, innovativ düşünənlər üçün yeni imkan qapıları açır.

Valyuta.az xəbər verir ki, “Euronews” Avropada hansı ölkələrdə biznes qurmağın nisbətən daha asan və əlverişli olduğunu araşdırıb. Texnologiya, qanunvericilik, vergi güzəştləri və rəqəmsal xidmətlər kimi meyarlar əsasında Estoniyadan İrlandiyaya, Bolqarıstandan Danimarka və Böyük Britaniyaya qədər fərqli ölkələrdə biznes mühitini təhlil edib. Əgər siz də Avropada biznes qurmaq istəyirsinizsə, bu yazıda sizə uyğun olan ölkəni və imkanları daha yaxından tanıya bilərsiniz.

Qlobal ticarət gərginlikləri son aylarda ticarət, iqtisadi və maliyyə baxımından dalğalanmaların artmasına səbəb olub. Yüksək inflyasiya və nisbətən yüksək faiz dərəcələri artan qeyri-müəyyənliyə səbəb olduğu kimi, Avropanın bəzi bölgələrində davam edən həyat bahalığı böhranı da ilkin kapitalın dəyərdən düşməsinə yol açıb. Bu səbəbdən bu günlərdə Avropada yeni bir işə başlamaq xüsusilə qorxuducu görünə bilər. Bununla belə, Avropa Birliyinin xarici ölkələrdən asılılığını azaltmaq məqsədilə yerli məhsul və xidmətlərin istehsalına daha çox önəm verməsi yeni biznes qurucuları üçün ümid olub.

Bu kontekstdə Avropa İnnovasiya Şurasının (EIC), Avropa İttifaqının “Horizon Europe” proqramı, Avropa İttifaqının Qadın Texno-Sahibkarlar üçün dəstək Proqramı, Avropa İnnovasiya Şurasının Startapların Miqyaslanmasına Dəstək Proqramı, Avropanı Birləşdirən Mexanizm (CEF) kimi bir sıra maliyyə və dəstək proqramları daha çox kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinə (KOB) dəstək verir. AB eyni zamanda Avropada Sahibkarlar üçün Rəsmi Portal (Your Europe Business Portal), Avropa Sahibkarlıq Şəbəkəsi (Enterprise Europe Network) və Gənc Sahibkarlar Proqramı (Erasmus for Young Entrepreneurs) kimi məlumat platformalarına da malikdir.

Avropa Komissiyasına görə, bu ilin sonuna qədər AB-də təxminən 35 min erkən mərhələli startap fəaliyyət göstərəcək. Hər hansı bir ölkədə iş qurmağın asanlığı bir neçə əsas faktordan asılıdır. Dünya Bankının “İş Qurma Asanlığı” indeksinə əsasən bu göstəricilər 10 parametr üzrə qiymətləndirilir:

İşə başlama
Tikinti icazələrinin alınması
Elektrik təchizatı
Əmlakın qeydiyyatı
Maliyyələşmə
Azlıq səhmdarlarının qorunması
Vergilərin ödənilməsi
Sərhədlərarası ticarət
Müqavilələrin icrası
Məsuliyyətin və müflisliyin həlli yuxarıda sadalananların fonunda Avropada harada iş qurmağın nisbətən daha asan olduğuna nəzər salaq.

Estoniya - Estoniya xarici sahibkarlar üçün AB-də ən qonaqpərvər ölkələrdən biridir və çox əlverişli hüquqi və iqtisadi mühitlə yanaşı, tam rəqəmsallaşmış sistemə malikdir. E-rezidentlik proqramı rezident olmayanlara şirkətlərini onlayn qeydiyyatdan keçirmək və biznes ehtiyaclarını rəqəmsal şəkildə idarə etmək imkanı verir. Bu proqram sayəsində onlar dünyanın istənilən nöqtəsindən Estoniya hökumət xidmətlərindən istifadə edə bilirlər. Vergi bəyannamələri və bank əməliyyatları da onlayn şəkildə yerinə yetirilə bilir. Estoniya İnvestisiya Agentliyinə görə, bir şirkət qurmaq 15 dəqiqə çəkir və bizneslərin 98%-i onlayn şəkildə yaradılır. Ölkənin vergi sistemi reinvestisiyanı təşviq edir və saxlanılan mənfəətdən vergi tutulmur. Estoniya həmçinin AB-nin vahid bazarının imkanlarından faydalanır və Baltikyanı və ümumi Avropa bazarı üçün strateji mövqedə yerləşir. Aşağı bürokratiya da iş qurmağı asanlaşdırır.

İrlandiya - İrlandiya Respublikası yüksək gəlirli və rəqəmsal baxımdan inkişaf etmiş iqtisadiyyata malik olduğundan Avropada iş qurmaq üçün populyar bir seçimdir. “1Office”ə görə, ağıllı telefon istifadəsi 90%, ev interneti ilə təminat isə 92%-ə çatıb ki, bu da texnoloji və rəqəmsal məhsullarla işləyən bizneslər üçün güclü əsas yaradır. Hər il təxminən 200 startapa sərmayə qoyan İrlandiya Sahibkarlıq Agentliyi, ölkəni qlobal sahibkarlar üçün cazibədar edir. Dünya Bankının “Avropa Birliyində Biznes Qurma Asanlığı 2020” hesabatına görə, İrlandiyanın bir çox şəhəri bu parametrlər üzrə yüksək yerlərdədir. Məsələn, Cork müqavilələrin tez icrası və elektrik təminatı baxımından üstündür, Dublin də bu sahələrdə və biznesin yaradılmasında yaxşı vəziyyətdədir. Waterford tikinti icazələrinin alınmasında, Galway isə əmlak qeydiyyatı və iş qurmaqda liderdir.

İrlandiyanın AB, OECD və Avrozonanın üzvü olması və ingilis dilinin əsas dillərdən biri olması Avropalı sahibkarlar üçün əlavə üstünlük yaradır. Böyük Britaniya, İslandiya, Norveç, İsveçrə və AB ölkələrinin vətəndaşları İrlandiyada iş qurmaq üçün viza və icazəyə ehtiyac duymurlar. AB vətəndaşı olmayanlar üçün isə uzaqdan şirkət qeydiyyatı imkanları mövcuddur. Bundan əlavə, 12,5%-lik korporativ vergi dünyanın ən aşağı göstəricilərindəndir. İrlandiyanın 72 ölkə ilə İkiqat Vergitutma Sazişi var. Son dövrlərdə İrlandiya, biznesləri və xarici işçiləri təsir edən mənzil böhranı ilə üzləşsə də, ölkənin sahibkarlara təqdim edəcəyi çox şey var.

Bolqarıstan - Bolqarıstan şirkət yaratmaq prosesindəki nisbətən aşağı bürokratiya və qısa müddət (bir neçə həftə) səbəbilə Şərqi Avropada biznes qurmaq üçün populyar mərkəzə çevrilib. İdarəetmə xərcləri də digər Avropa ölkələri ilə müqayisədə daha aşağıdır və korporativ vergi cəmi 10% təşkil edir. Xarici şirkətlərin ölkədə torpaq almasına heç bir hüquqi məhdudiyyət qoyulmur, sadəcə qeydiyyatdan sonra əməliyyat xərcləri ödənilməlidir. AB vətəndaşları üçün Bolqarıstan, Avropa Vahid Bazarına çıxışı davam etdirdiyi kimi, ucuz əməyin, yüksək ixtisaslı və çoxdilli işçi qüvvəsinin və nisbətən aşağı həyat xərclərinin üstünlüklərindən də faydalana bilərlər. Ölkənin cənub-şərqi Avropada yerləşməsi, Serbiya və Şimali Makedoniya kimi ölkələrdə imkanlar yaradır, Yunanıstan və Türkiyə kimi böyük bazarlara isə asan çıxış imkanı verir. Bolqarıstan uzaqdan şirkət qeydiyyatına da icazə verir. Lakin ölkədə korrupsiya hələ də ciddi problemdir və bu, işin növünü və fəaliyyət bölgəsini seçərkən nəzərə alınmalıdır.

Niderland - Dünya İqtisadi Forumuna görə, Niderland AB iqtisadiyyatının təxminən 5.96%-ni təşkil edir və 918 milyard dollar ÜDM ilə Avropanın beşinci ən böyük iqtisadiyyatıdır. Qərbi Avropada strateji yerləşən Niderland çox kosmopolit, yüksək təhsilli və ixtisaslı işçi qüvvəsinə malikdir. Hökumət yeni müəssisələrə geniş biznes dəstəyi və vergi təşviqləri təqdim edir. Korporativ vergi dərəcəsi 25,8% olsa da, ölkənin mövqeyi və bazara çıxış imkanları bir çox sahibkar üçün bu xərci dəyərli edir. Təşviqlər arasında sahibkar ödənişləri və 30%-lik qayda da yer alır ki, bu da işəgötürənlərin xarici işçilərə maaşlarının 30%-ni vergisiz verməsinə imkan yaradır. Hökumət həmçinin elmi tədqiqatlara və innovasiyalara dəstək verir. Xüsusilə robototexnika, süni intellekt və pərakəndə satış sahəsindəki şirkətlər üçün populyar seçimdir.

Danimarka - Danimarka iş qurmaq baxımından dünyada ilk 5 ölkə arasında yer alır. Şirkət qeydiyyatı prosesi sadədir və onlayn şəkildə həyata keçirilə bilər. Bəzən bu proses bir neçə saat çəkir. Danimarka yüksək ixtisaslı işçi qüvvəsi, sabit iqtisadiyyatı və güclü infrastrukturla seçilir. Əmək bazarı elastikdir, işə qəbul və işdən çıxarma xərcləri aşağıdır. Ölkə etimada əsaslanan biznes mədəniyyəti ilə tanınır ki, bu da əməliyyat xərclərini azaldır və əlavə hüquqi prosedurların qarşısını alır. Korporativ vergi dərəcəsi 22%-dir, bu da əksər müəssisələr üçün cəlbedicidir.

Böyük Britaniya - “British Business Bank”a görə, Böyük Britaniyada hər il təxminən 360 min yeni biznes yaradılır. Şirkət qeydiyyatı nisbətən sürətli, asan və ucuzdur: poçt vasitəsilə müraciətlər 8-10 günə, onlayn müraciətlər isə 24 saat ərzində tamamlanır. Böyük Britaniya Avropanın ən müxtəlif iqtisadiyyatlarından və işçi qüvvəsindən birinə malikdir. İllərin əvvəlində gəlirin aşağı olduğu dövrlərdə bizneslər üçün dəstək mexanizmləri mövcuddur. Şirkətin fəaliyyəti sona çatdıqda, aktivlərin satışından gələn gəlirə görə vergi güzəştləri də tətbiq olunur. Böyük Britaniyada 25%-lik korporativ vergi, çevik vergi və hüquq sistemi mövcuddur. İşçi qüvvəsi də yüksək ixtisaslı və çevikdir. Girişimçilər üçün kütləvi maliyyələşmə, risk kapitalı, mələk sərmayəçilər və dövlət qrantları, maliyyə dəstəyi və məsləhət xidmətləri də geniş şəkildə mövcuddur.