Anıtsal ortak özel yapılar (kapalı alanlar) Çanak Çömlek Öncesi Neolitik dönemde (MÖ 10.-9. binyıl) avcı-toplayıcı gruplar tarafından inşa edilmiştir.
Göbekli Tepe'de belki de dünyanın en eski tapınak ya da özel alanını oluşturan çok sayıda heykel ve megalitik mimari örneği; çömlekçilikten, metalurjiden, yazının icadından, tekerleğin ve tarımın başlangıcından önceye tarihleniyor. Bu yapılarda, adak veya sunu için ya da özel durumlar için Karacadağ vahşi buğdayı da bulunmuştur. Bu da, diğer yandan, burada tarımsal bir biçime geçildiğini gösteriyor.

Avcı-toplayıcı halkların böylesine karmaşık bir alanın inşasını MÖ 10. ya da 11. bin yıllara yani Mezolitik’e kadar geriye uzanan bir sürede organize edebilmeleri gerçeği, yalnızca avcı-toplayıcı kültür anlayışımızda devrim yaratmakla kalmıyor, aynı zamanda uygarlığın yükselişine ilişkin geleneksel görüşe de ciddi bir meydan okuma oluşturuyor.
Şu ana kadar 43 tanesi gün yüzüne çıkarılan megalitler, T şeklinde yumuşak kireçtaşı sütunlarından oluşuyor ve tepenin güneybatı alt yamacındaki bir taş ocağından kazılarak taşınmış.

Tepede yapılan jeofizik araştırmalar, alanın çevresinde gömülü 250 kadar megalitin daha bulunduğunu gösteriyor; bu da Göbekli Tepe'de bir zamanlar 16 kompleksin daha bulunduğunu, ayrıca buranın zamanın koşullarına göre büyük bir yerleşim olduğunu gösteriyor…

Servet Yıldız-adige
TEREF