Keçən ay İsrailə misli görünməmiş birbaşa hücuma baxmayaraq, İran hazırda İsraillə geniş müharibəyə girməmək üçün ehtiyatlı davranıb. Lakin analitiklər deyirlər ki, İrandakı digər radikal elementlər gələcəkdə daha böyük riskə getməyə hazır ola bilərlər.

Karnegi Beynəlxalq Sülh Fondundan Kərim Sadjadpur bu yaxınlarda keçirilən onlayn seminarda deyib ki, İran bir sıra səbəblərə görə İsrailə qarşı daha ləng yanaşmağa qərar verib. Sadjadpur bu ilin sonunda 85 yaşı tamam olan İranın ali lideri Ayətullah Əli Xameneyini “rejimi qoruyub saxlamağa sadiq” olduğunu bildirb.. Lakin o, Xameneyinin bütün qüvvələrini cilovlamaq qabiliyyətinə şübhə edir.

"13 apreldə İran torpaqlarından İsrailə real olaraq misli görünməmiş hücumun potensial izahı budur ki, Xameneyi artıq 5-10 il əvvəl olduğu kimi hər şeyi mikro idarə edə bilmir. O, sərt İnqilab Mühafizəçiləri komandirləri təyin edib. Onlar ondan daha az təsirli ola bilər."

Vaşinqtonda yerləşən Strategiya və Siyasət İnstitutundan Nikolas Heras Amerikanın Səsinə deyib ki, nə İran, nə də İsrail hazırda hərbi münaqişənin genişlənməsini istəyir.

“Çox aydındır ki, İran qlobal mesaj vermək istəyir ki, İsraili atəşə tutmağa hazırdır. Bununla belə, İranın hazırkı rəhbərliyi ABŞ-ın iştirak edəcəyini bildiyi İsraillə geniş müharibəyə çevriləcək mövqedə və düşüncə tərzində deyil. Bayden administrasiyası çox açıq şəkildə bildirdi ki, İran və İsrail arasında potensial müharibəyə gəldikdə, ABŞ İsrailin tərəfində olacaq”, Heras deyib.

Aprel ayında İsrail İranın həmin ay İsrailə misli görünməmiş birbaşa raket zərbələrinə cavab olaraq, İranın mərkəzindəki əsas hava bazasına və nüvə obyektinə hava zərbələri endirib. İran hücumu İsrailin aprelin 1-də Suriyanın Dəməşq şəhərində İran diplomatik kompleksinə endirdiyi və oktyabrın 7-də İsrailin cənubunda HƏMAS hücumunun planlaşdırılmasında iştirak etdiyi güman edilən İran İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun iki yüksək səviyyəli komandirinin ölümünə cavab olaraq həyata keçirdiyini bildirib.

Haaqadakı Clingendael İnstitutundan tədqiqatçılar Həmidreza Əzizi və Ervin van Veen son məqalələrində İslam Respublikasının “eyni zamanda daxili və xarici “müharibə” aparmaq məcburiyyətindən qaçmağa çalışdığını” yazır. Onlar İranın məişət iğtişaşlarının bir hissəsi kimi Məhsa Əmininin və digər fəalların ölümündən sonra ölkənin sərt hicab qanunlarına açıq şəkildə etiraz edən qadın və qızlara, eləcə də onları dəstəkləyən kişilərə qarşı zorakılıqla repressiyaya işarə edir.

Əmini 2022-ci ildə geyim tərzi qanunlarını pozduğu iddiası ilə həbs olunduqdan sonra polis nəzarətində vəfat edib.

Əzizi və van Veen deyir ki, geyim qaydalarının pozulması İranın hakim mühafizəkar elitasına qarşı daha geniş sosial itaətsizliyin simvoludurr.

“Sadə dillə desək, İranın xaricdə müharibə təhlükəsi ilə üzləşən hakim elitası daxildə müxalif fikirlərə qarşı təzyiq göstərməklə daxili iğtişaşlardan qaçmaq istəyir. Eynilə, xaricdə müharibə ilə hədələməklə, İranın hakim elitası regionda nüfuzunun zəifləməsinin qarşısını almaq məqsədi güdür”, onlar “Tehranın daimi hərəkəti: Xaricdə müharibə təhlükəsi, daxildə mübahisəli legitimliyi” başlıqlı məqalədə yazır.

Müşahidəçilər İran və İsrailin hər iki tərəfə cüzi ziyan vuran son hücumlarını məhdud və geniş müharibəyə səbəb olmamaq şərti ilə həyata keçirildiyini deyir.

İsrailin Haaretz qəzetinin müdafiə üzrə analitiki Amos Harel deyib ki, İran və İsrail arasında son birbaşa hücumların məhdud xarakterinə baxmayaraq, “iki ölkə arasında çəkindirmə balansı sabit deyil”.
amerikaninsesi