Yaşlandıqca insanların boyu daim bir neçə santimetr qısalır. Bu, sümüklərin özünü yeməsi, qığırdaqların incəlməsi və əzələlərin tükənməsi səbəbindən baş verir.
Bu proseslərin baş vermə sürəti genlərdən, fiziki vəziyyətdən və həyat boyu fəaliyyət səviyyəsindən asılıdır.
Milli Yaşlanma İnstitutunun 2084 kişi və qadını 35 il ərzində izlədiyi araşdırma onların 30 yaş civarında boy itirməyə başladığını və zaman keçdikcə boy azalmasının sürətləndiyini göstərib.
17-94 yaş arası insanların iştirak etdiyi araşdırmada 30-70 yaş arasında kişilərin orta hesabla 3 sm, qadınların isə 5 sm qısaldığı məlum olub. 80 yaşa qədər kişilər 5 sm, qadınlar isə 8 sm qısalıb.
Sümüklər hamiləliyin səkkizinci həftəsində formalaşmağa başlayır və insanlar 25 yaşına çatana qədər böyüməyə davam edir. Sümüklər də böyük əzələ kütləsini dəstəkləmək məcburiyyətində olduqda daha sıx olur. Əzələlər böyüdükcə, uzanan və yerli qan dövranını artıran kollagen lifləri istehsal edir, bu da öz növbəsində sümük böyüməsini stimullaşdırır.
25-30 yaşlarında sümük böyüməsi dayanır. Və təxminən 40-50 yaşlarında insanlar tədricən sümük kütləsini itirməyə başlayır.
Harvard Tibb Məktəbinin epidemioloqu Marian Hannan deyir ki, sümüklər hər şeyin bir-birinə bağlı olduğu bir matris kimidir. Sümük matrisi əsasən kollagen zülalı və hidroksiapatit minerallarından ibarətdir. İnsanlar sümük kütləsini itirdikdə, bu strukturlar zəifləyir və kiçik stresslər bu kiçik, kiçik sümük birləşmələrini məhv edərək mikro qırılmalara səbəb ola bilər.
Kiçik sümük zədələrinin yığılması osteoporoza səbəb ola bilər ki, bu da sümükləri nazik, kövrək və zəif edir. Osteoporoz öz növbəsində, tez-tez onurğa, omba və qollarda meydana gələn daha böyük sümük qırıqlarına səbəb ola bilər.
Yaşla bağlı boy itkisində əzələlər də mühüm rol oynaya bilər. Yaşlı insanlarda əzələlər atrofiya, sarkopeniya kimi tanınan bir vəziyyət ola bilər. Bu, daha zəif sümük quruluşu və daha yüksək sümük itkisi ehtimalı ilə əlaqələndirilir. Torsonun ətrafında əzələ dəstəyinin olmaması insanın dik durma qabiliyyətini zəiflədir.
Müalicə edilə bilən osteoporozdan fərqli olaraq, sarkopeniyanın müalicəsi yoxdur.
Alimlər qeyd ediblər ki, boy itkisi sağlamlıq üçün ciddi fəsadlar törədə bilər. Səbəb hələ də bəlli olmasa da, çoxsaylı araşdırmalar boynun geriləməsi ilə tənəffüs problemləri və ürək-damar xəstəlikləri kimi ciddi xəstəliklər arasında əlaqə olduğunu göstərir. \\Qaynarinfo