Anadolu Piramitleri" olarak da bilinen Bintepeler, Manisa'nın Salihli ilçesi yakınlarında, antik Sardes kenti ile Marmara Gölü arasında yer alan devasa bir Lidya mezar alanıdır. Burası, Lidya kralları ve soylularına ait yüzlerce tümülüsü (yapay tepe şeklinde mezar) barındırmaktadır.
Temel Bilgiler ve Özellikleri:
Tarih: Lidya Krallığı döneminde, yaklaşık MÖ 6. veya 7. yüzyıllarda inşa edilmişlerdir.
Konum: Gediz Nehri ile Marmara Gölü arasında kalan bölgede, Salihli-Akhisar karayolu üzerinde bulunmaktadır. Manisa'nın Salihli ve Ahmetli ilçeleri sınırları içerisindedir.
Sayıları: Başlangıçta en az 149 tümülüs olduğu bilinmekle birlikte, tarımsal faaliyetler nedeniyle günümüze yaklaşık 115 tümülüs ulaşabilmiştir.
Büyüklük: Tümülüslerin büyüklüğü, içindeki kişinin toplumsal saygınlığına ve zenginliğine göre değişmektedir.
Kral Alyattes Tümülüsü: Bintepeler'deki en büyük ve en bilinen tümülüs, Lidya Kralı Alyattes'e (ünlü Kral Krezüs'ün babası) aittir. Herodot tarafından da bahsedilen bu tümülüs, 355 metre çapında, 69 metre yüksekliğinde ve çevre uzunluğu 1115 metredir. Alyattes Tümülüsü, dünyanın en büyük tümülüsleri arasında yer alır ve boyut olarak Giza'daki Keops Piramidi ile karşılaştırılmaktadır.
Karnıyarık Tepe: Alyattes Tümülüsü'nün yanı sıra, bölgedeki bir diğer anıtsal tümülüs ise Karnıyarık Tepe'dir.
Yapı: Tümülüsler, toprakla örtülü taş mezar odalarından oluşur. Mezar odaları genellikle merkezde değil, farklı konumlarda yer alabilir, bu da Mısır piramitleriyle olan benzerliklerinden biridir.
UNESCO Adaylığı: Bintepeler, 2013 yılından bu yana UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer almaktadır.
Arkeolojik Önemi:
Lidya Uygarlığına Işık Tutması: Bintepeler, Lidya uygarlığının ve kraliyet ailesinin yaşam tarzı, inançları ve mimari becerileri hakkında önemli bilgiler sunar.
Para Basımının Kökenleri: Lidya kültürü, tarihte ilk para basımını gerçekleştirerek takas sistemini sona erdirmesiyle bilinir. Bintepeler'deki buluntular, bu zengin kültürün izlerini taşır.
Eski Çağdan Kalma Soygunlar: Ne yazık ki, bölgedeki birçok tümülüs, antik Roma ve Bizans dönemlerinden günümüze kadar defineciler tarafından soyulmuştur. Bazı tümülüslerde iskeletlerin bile kalmadığı gözlemlenmiştir.
Kaçak Kazılar ve İade Edilen Eserler: Bintepeler, aynı zamanda kaçak kazılar ve kültürel mirasın yasa dışı yollarla yurt dışına çıkarılması konusunda da örnek teşkil etmektedir. Son yıllarda, bölgeden kaçırılan bazı eserler (örneğin 2700 yıllık bir kolye) yasal mücadeleler sonucunda Türkiye'ye iade edilmiştir.
Bintepeler, Anadolu'nun zengin tarihini ve Lidya medeniyetinin ihtişamını gözler önüne seren, keşfedilmeyi bekleyen önemli bir arkeolojik alandır. Turizm potansiyeli yüksek olmasına rağmen, korunması ve tanıtılması konusunda daha fazla çabaya ihtiyaç duyulmaktadır.
Kadir Durmaz
TEREF
Sardes Antik Kenti