Azərbaycanın hərbi-texniki sahədə əməkdaşlıq elədiyi ölkələrdən biri və birincisi, məlum olduğu kimi, Rusiyadır. Bu əməkdaşlıq xüsusən də son illər xeyli dərəcədə genişlənib, Azərbaycan şimal qonşumuzun etibarlı silah alıcılarından birinə çevrilib.

O da faktdır ki, imzalanan müqavilələr, demək olar, problemsiz və vaxtında həyata keçməkdədir. Rusiya baş nazirinin müavini, bu ölkədəki hərbi-sənaye kompleksini kurasiya edən, Putinin yaxın adamı Dmitri Roqozinin az öncə qısa müddətdə Bakıya iki dəfə səfər eləməsi məhz buna hesablanmışdı.

Artıq Rusiya tərəfi müqavilə ilə Azərbaycana çatdırmalı olduğu “T 90C” tanklarının bütün partiyasını ölkəmizə təhvil verib. Belə bir açıqlamanı “Uralvaqonzavod” korparasiyasının baş direktoru Oleq Sienko bildirib. Bu ilin sonunadək Rusiyanın Azərbaycana “BMP-3" piyadalar üçün döyüş maşınlarının verilməsini yekunlaşdıracağı da gözlənilir.

Qeyd edək ki, Azərbaycan Rusiyadan böyük partiya silah və texnika alınması barədə hələ 2010-cu ildə müqavilə bağlanıb. Ekspertlər müqavilənin dəyərinin 1 milyard dollar həcmində olduğunu deyirlər.

***

Rusiyadan Azərbaycana bu kimi müasir ölüm saçan maşınların verilməsi haqda məlumatın məhz Azərbaycan və Ermənistan prezidentlərin Peterburq görüşünə (20 iyun) sayılı günlər qalmış açıqlanması diqqət çəkməyə bilmir. Məsələ ondadır ki, hazırda Ermənistanda ən güclü qıcıq doğuran mövzulardan biri elə Moskva ilə Bakı arasında davam edən silah ticarətidir. İstisna deyil ki, belə xəbərlərin dövriyyəyə buraxılmasının arxasında rəsmi Moskvanın ərköyün Ermənistana və onun toplumuna müəyyən formada gözdağı vermək istəyi də gizlənir.

Bu arada Ermənistanda üstəlik, prezidentlərin qarşıdakı görüşü ilə bağlı bədbin proqnozlar səslənməyə başlayıb. Məsələn, İrəvandakı Strateji və Milli Tədqiqatlar Mərkəzinin direktoru, tanınmış erməni politoloqu Manvel Sərkisyan hesab edir ki, Peterburq görüşü Ermənistana əslində zorla sırınıb. Onun sözlərinə görə, “birmənalı şəkildə demək olar ki, Rusiya və Azərbaycan Qarabağ məsələsində hansısa anlaşma əldə edib”.

“Faktiki şəkildə Qarabağa dair görüş formatı dəyişib, yenisi təklif olunub. Bu - faktdır. Bunu ATƏT-in bəyanatı da təsdiq edir ki, təşkilat Peterburq görüşünün təşkili ilə məşğul olmur, bu, Vyanadakı görüş formatı deyil. Artıq aydındır ki, mayın 16-da Vyanada aparılan danışıqların nəticələri reallığa çevrilməyib. Azərbaycanın belə bir istəyi yoxdur: Bakı həmişə olduğu kimi, istəyir ki, Rusiyanın əli ilə erməni respublikalarını (Ermənistanı və separatçı rejimi nəzərdə tutur - red.) neytrallaşdırsın” - politoloq qeyd edib.

Onun sözlərinə görə, Ermənistan parlamentinin vitse-spikeri Aduard Şarmazanov da də bəyan edib ki, Vyana öhdəlikləri yerinə yetirilmir, “ancaq nəticəsiz danışıqlar da heç olmayan danışırqlardan yaxşıdır”. “Yəni hazırda zorla sırınan bir situasiya yaranıb. Danışıqlar prosesinin formatı artıq pozulub. Danışıqların bərpası üçün İrəvan tələb irəli sürmüşdü ki, təmas xəttində insidentlərin araşdırılması mexanizmləri tətbiq edilsin. Əgər indilikdə bu yoxdursa və Ermənistan bununla belə, danışıqlara gedirsə, demək, bu bizə sırınmış bir görüşdür” - Sərkisyan bildirib.

“Aprel müharibəsindən sonra erməni tərəfi özünün bütün bəyanatlarından, addım və şərtlərindən imtina eləməklə qeyri-prinsipial mövqe göstərib” - erməni analitik sonda diqqətə çatdırıb.

***

Əlavə edək ki, bu ərəfədə qoşunların təmas xəttində yeni nəzarət mexanizmlərinin tətbiqi ilə bağlı Vyanada əldə edilən ilkin anlaşmanın həqiqətın fiasko olması haqda məlumatlar yayılıb. İş ondadır ki, işğalçı Ermənistanın təhlükəsizliyinə və işğalın qalmasına xidmət edən bu yeni, eyni zamanda baha başa gələcək mexanizm məsələsinə Azərbaycanla yanaşı, Rusiya da soyuq yanaşır. Səbəb belədir: əgər o halda Azərbaycanın öz ərazilərini güc yolu ilə azad eləmək imkanları məhdudlasacaqsa, Rusiya da narahatdır ki, həmin mexanizmləri tətbiq eləməklə Qərbin, ABŞ-ın Qarabağ konfliktinə nəzarət imkanları artacaq.

Bu mənada yeni mexanizm məsələsinin “sabotay edilməsini” prezidentlərin Peterburq görüşü ərəfəsində rəsmi Kremlin İrəvana daha bir anti-sürprizi saymaq mümkündür. Maraqlıdır, Rusiya Ermənistana gözdağımı verir?

Suala bitkin cavabı yəqin ki, iki gün sonra alacağıq.

Yada salaq ki, iyunun 20-də Peterburaqda prezident Vladimir Putin Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri - İlham Əliyev və Serj Sərkisyanla əvvəlcə ayrı-ayrılıqda görüşəcək. Sonra isə Qarabağa dair üçtərəfli görüş keçiriləcək.