UÇMAĞ (UÇMAG) VE TAMAG (TAMU) KAVRAMLARİ.

6-08-2024, 07:34           
UÇMAĞ (UÇMAG) VE TAMAG (TAMU) KAVRAMLARİ.
UÇMAG kelimesi Türk-Altay mitolojisinde "cennet" anlamına gelir. "Uçmak", "ocmah" ve "uçmah" olarak da söylenir. Ölümden sonra iyi insanların ödüllendirileceği yerdir. Bilinen yönleriyle anlatmak gerekirse yeşilliklerle ve nimetlerle dolu olan, ışık dolu bir mekandır. HEMEN her inançta iyi insanların gideceği güzel bir mekan vaat edilir. Uçmağ kelimesi bir dönem Türk edebiyatında cennet kelimesinden daha fazla kullanılmıştır. Yunus Emre de şiirlerinde "cennet" yerine "uçmak" kelimesini kullanır.
KAVRAMIN temelinde, ruhun bedeni terkettiği zaman "uçan kuş" kılığında olduğuna ilişkin eski Türk inanışı vardır. Saka Türklerinde ölüm anında ruhun bedeni terk ederken kuş şekline dönüştüğüne ve evreni kaplayan Dünya Ağacı'nın budaklarına uçtuğuna inanılırdı. RUHUN kuş kılığında cennete gitmesi anlayışına eski Türk yazıtlarında da rastlanır. Ölmek anlamına gelen "uçabarmak" sözünün temelinde de bu inancın izleri vardır. Pek çok yörede de ölen kişiye "uçup gitti, göğe yükseldi" denilir. Moğolca Oktargay sözü de cenneti veya cennet bahçelerini anlatırken kullanılır.
KÖKENİ "uç" kelimesinden gelir. Uçulan yer anlamı taşır. Bazı araştırmacılara göre bu kelime Soğdca'daki "uştmak" kelimesinden dilimize geçmiştir.
TAMU kelimesi ise Türk-Altay mitolojisinde "cehennem" anlamına gelir. "Tamağ", "tamuk", "tamug" şeklinde farklı söylenişleri vardır. MOĞOLLAR ise "tam" derler. Öldükten sonra suçluların cezalandırılacağı yerdir. İslam inancına geçişimiz ile birlikte geniş betimlemeler yapılmış ve nasıl bir yer olduğu hakkında değişik fikirler ortaya atılmıştır. Fakat görüşlerdeki tüm nokta ateş ile ilgili olmasıdır. HAKAS Türklerinde tamuyu yöneten "Tamı Han" adında bir tanrıdan bahsedilir. Eski Türkler tamunun yer altında olduğuna inanırlardı. Tamunun efendisi Erlik Han'dır ve günahkar kişileri cezalandırmak için vardır.

KÖKENİ "Tam/Dam" kelimesinden gelir. Kapalı yer, karanlık yer anlamına da gelir. Sanskritçe "tamas" (karanlık) sözcüğü ile bağlantılı olduğu da söylenir. Moğolca ve Tunguzca "tama" sözcüğü toplanmak ve bir araya gelmek anlamı taşır. Arapça "tandır" sözünün de Türkçe'de "tamdur" olarak zaten var olduğu ve benzeşme yönüyle Arapça'ya geçtiği de söylenilebilir. DİVANU LUGATİ't - TÜRK'TE de "tamu" olarak geçer.
"TUTULMADİ YUNUS CANI, GEÇTİ TAMU'DAN, UÇMAK'TAN
YOLA DÜŞÜP DOST'A GİDER, OL ASLİNA UYAKMAĞA"
-YUNUS EMRE.
Sevda Amanova
TEREF












Teref.info © 2015
E-mail: [email protected]            Telefon: 051 933 93 21            Baş redaktor: Nurəddin (Xoca) İsmayılov
Məlumat internet səhifələrində istifadə edildikdə müvafiq keçidin qoyulması mütləqdir.