Türkmen efsanesine göre Büyük İskender Orta Asya'ya akın edince, kara yağız bir ata binmiş yiğit ile kılıç kılıca tek başına çarpışmıştır. Bütün gün süren çarpışma sonrası iki yiğit de yorgun düşer. İskender, yiğide kim olduğunu, hangi ulusa dahil olduğunu sorar. Soluk soluğa kalmış yiğit, "Men Türkem" demek yerine "Türk menem" diye yanıt vermiştir. Yiğidi ordusuna alan İskender onu Marı denilen bölgeye götürmüş ve orada uzun boylu, güçlü ve yağız/esmer bir kızla evlendirmiş ve efsaneye göre Türkmenler oradan yayılmıştır.
Efsanede adı geçen Marı ile ilgili ne yazık ki bilgi verilmemiş. Çağdaş Türkmenistan'da böyle bir bölge var mı bilmiyorum. İran'da Mari adını taşıyan dört kasaba bulunmakta ama onlar genelde çağdaş yerleşim yerleri. Kadim tarihte Mari adını taşıyan bir Kent-Devleti çağdaş Doğu Suriye bölgesinde bulunmuş ve Büyük İskender döneminden sonra yok olmuştur. Şimdi gelelim Şu Destanı'na.
Kaşgarlı Mahmut'un Divanu Lügat'it-Türk adlı eserinde geçen destana göre Büyük İskender İran'ı kaptıktan sonra Türkistan'a akın etmiştir. Adı "Şu" olan hakan, Büyük İskender'in geldiğini duyunca ona karşı üstün gelemeyeceğini anlayıp, ulusu ile birlikte doğuya çekilmiştir. Türklerden sadece 24 kişi ve ya 24 aile geride kalmıştır. Zamanında kaçamayan bu 24 kişi / aile, İskender'in onlarla uğraşmayacağını, çekip gideceğini ummuşlardır. Türkleri savaş meydanında bekleyen İskender sadece 24 kişi/aile ile karşılaşınca bunların Türk değil, "Türkmanend" (Türk gibi olanlar, Türke benzeyenler) olduklarını söylemiştir ve Türkmen adı böyle ortaya çıkmıştır.
Türkmenistan İlimler Akademisi Mahtumkulu Adındaki Dil, Edebiyat ve Milli El Yazmaları Enstitüsü Elyazmaları Hazinesi. Dosya Nu: 904(f), Derleme tarihi: 01.07.1958
Uygur kökenli Prof. Dr. Alimcan İnayet, Türkmen kökenli Dr. Didar Annaberdiyev, 300 Türkmen Efsanesi, Ötüken Neşriyat A.Ş, İstanbul 2019, s. 99