Ay maraqsız görünə bilər, lakin o, Yerdəki həyata ay işığından tutmuş yaratdığı maraqlı görüntülərə qədər bir çox cəhətdən təsir edir.

O, həmçinin insan mədəniyyətinə təsir edib, mifologiyaya yol tapıb və vaxtı izləməyə kömək göstərib.

TEREF Ayla bağlı maraqlı faktları təqdim edir.

Ay nəhəng zərbə nəticəsində əmələ gəlib

Ayın əmələ gəlməsinin ən çox yayılmış izahı budur ki, Mars ölçüsündə olan bir planet inkişafının əvvəlində Yerlə toqquşub. Nəticədə Ayı əmələ gətirmək üçün birləşən dağıntı buludu əmələ gəlib. Bu təsirin sübutu Apollon missiyaları zamanı götürülmüş nümunələrdə tapıla bilər ki, bu da Ayın tərkibinin Yerin geoloji tərkibi ilə oxşar və fərqli cəhətlərə malik olduğunu göstərir.

Ayın fazaları onun mövqeyindən asılıdır

Ayın fazaları onun Yer və Günəşlə əlaqəsi ilə müəyyən edilir. Əgər Yer birbaşa Günəşlə Ayın arasındadırsa, Ayın Yerə baxan tərəfi tam işıqlanır və biz tam Ayı görürük. Amma əgər Ay Yerlə Günəş arasındadırsa, o zaman işıqlanan tərəf bizdən uzağa baxır və bu yeni Aydır, yəni biz Ayı heç görmürük. Yeni ay və tam ay arasında Ayın Günəşin işıqlandırdığı hissəsinin müxtəlif hissələri Yerdən görünür və Ayın fazalarını yaradır.

Ayın "qaranlıq" tərəfi əslində qaranlıq deyil

Ayın yalnız bir tərəfini görsək də, onun yarısı həmişə Günəş tərəfindən işıqlandırılır və bu, adətən görə biləcəyimiz yeganə hissə deyil. Burada Tam Ay istisnadır. Buna görə də, Ayın "qaranlıq" tərəfi Yerdəki nöqteyi-nəzərimizdən yalnız qaranlıqdır. Bunun əvəzinə Ayın qaranlıq tərəfi deyil, uzaq tərəfi adlandırmaq daha düzgün olardı.

Ayın qabarma və çəkilmələri

Yerdəki qabarma və çəkilmələrinin əsas səbəbi Aydan gələn cazibə qüvvəsinin təsiridir. Bu cazibə Yer okeanlarında gelgitləri simvolizə edən iki qabarıqlıq yaradır: biri okeanın Aya ən yaxın tərəfində, biri isə əks tərəfdə.

Ay tədricən Yerdən uzaqlaşır

Ay Yer planetindən də təsirlənir və bu təsir enerji buraxaraq Ayın hələ formalaşarkən belə yavaş-yavaş Yerdən uzaqlaşmasına səbəb olur. Ay hər il təxminən 1,5 düym (4 santimetr) sürətlə Yerdən uzaqlaşmağa davam edir. Bu çox olmasa da, milyonlarla il ərzində Ayın Yerdən əhəmiyyətli dərəcədə uzaqlaşmasına səbəb olacaq.

Ayda zəlzələlər baş verir

Yəqin ki, bir çox insanlar Ayı soyuq və “ölü” kimi təsəvvür edirlər və əksər hallarda onlar haqlıdırlar. Lakin bu, tam doğru deyil. Planetimizin əraziləri zəlzələlərlə sarsıldığı kimi, Ayda da “ay zəlzələləri” baş verir, baxmayaraq ki, onlar adətən Yerdəkindən daha zəif və uzunmüddətlidir. Ay zəlzələlərinə meteoritlərin təsiri, temperaturun dəyişməsi, Yerin cazibə qüvvəsi və Ayın xarici struktur xüsusiyyətləri də daxil olmaqla bir neçə amil səbəb ola bilər.

Ayın görünüşü Yerin işığından təsirlənə bilər

Aydın bir gecədə, Ayın yalnız bir hissəsinin işıqlandırılmasına baxmayaraq, Ayın qalan hissəsinin zəif işıqlı sahəsini də görə bilərsiniz. Bu, Yerin yaydığı işıqla bağlıdır. Ay Günəşin işığını əks etdirdiyi kimi, Yer də Günəş işığının bir hissəsini əks etdirir.

Ayın özünəməxsus qoxusu var

Ayın atmosferi yoxdur və buna görə də orada hava yoxdur. Bununla belə, “Apollon 11” missiyasında olan astronavtlar Ayın skafandrlarına, avadanlıqlarına və topladıqları Ay nümunələrinə yapışan bir qoxu olduğunu aşkar etdikdə təəccübləndilər. Missiyadakı astronavtlar qoxunun metalın, yanmış barıtın və ya detonatorun işə salınmasından sonra yaranan hava qoxusunun qoxusuna bənzədiyini bildirdilər. Qoxu, çox güman ki, ay tozu ilə havadakı oksigen arasındakı kimyəvi reaksiyadan qaynaqlanır. Ancaq Yerdəki Ay nümunələri iy vermir, buna görə də buna müvəqqəti reaksiya səbəb olmuş olmalıdır. / “Cebhe.info”