Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan tarixi, mədəni və dini bağlılıqları olan üç qardaş ölkə kimi regional və beynəlxalq səviyyədə əməkdaşlığını ildən-ilə gücləndirir. Bu əlaqələr sadəcə diplomatik deyil, həm də hərbi, iqtisadi və humanitar sahələri əhatə edir.
Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan tarixi, mədəni və dini bağlarla bir-birinə sıx bağlı olan üç qardaş ölkə kimi tanınır. Bu əlaqələr yalnız emosional bağlılıqla kifayətlənmir, eyni zamanda regional və beynəlxalq səviyyədə strateji əməkdaşlığa çevrilmişdir. Son illərdə üç ölkə arasında münasibətlər daha da dərinləşərək, hərbi, iqtisadi, enerji, mədəni və humanitar sahələrdə genişlənməkdədir.
Tarixi Qardaşlıqdan Strateji Tərəfdaşlığı haqqında danışsaq deyə bilərik ki,hər üç ölkə tarix boyu bir-birinə dəstək olmuşdur. Pakistan Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyan ilk ölkələrdən biri olmuş, Ermənistanla münaqişədə daim Azərbaycanın yanında durmuşdur. Türkiyə isə həm siyasi, həm də hərbi sahədə Azərbaycanla “bir millət, iki dövlət” prinsipinə əsaslanaraq sarsılmaz bir müttəfiqlik göstərmişdir.
2021-ci ildə keçirilən Bakıda Üç Qardaş birgə hərbi təlimləri, 2022-ci ildə İslamabadda keçirilən üçtərəfli xarici işlər nazirlərinin görüşü və digər yüksək səviyyəli dialoqlar bu əməkdaşlığın real ifadəsidir. Bu formatda qəbul edilən Bakı Bəyannaməsi üç ölkənin regional sabitlik, təhlükəsizlik və inkişaf üçün birgə hərəkət edəcəyini bəyan edir.
Azərbaycanın enerji ehtiyatları, Türkiyənin tranzit rolu və Pakistanın böyük bazarı – bu üç komponent birləşərək yeni iqtisadi sinerji yaradır. Xəzər dənizindən Pakistan limanlarına uzanan nəqliyyat və enerji layihələri bu əməkdaşlığı daha da dərinləşdirə bilər. Təhsil, mədəniyyət və gənclər siyasəti sahəsində də sıx əməkdaşlıqları var. Universitetlərarası razılaşmalar, tələbə mübadiləsi proqramları və birgə mədəni tədbirlər xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşmanı möhkəmləndirir. Azərbaycan, Türkiyə və Pakistan arasında formalaşan bu üçtərəfli əməkdaşlıq modeli təkcə regional deyil, eyni zamanda qlobal miqyasda mühüm geosiyasi güc mərkəzinə çevrilmək potensialına malikdir.Azərbaycanın 44 günlük Vətən müharibəsində Türkiyə və Pakistanın göstərdiyi siyasi və mənəvi dəstək xalqlar arasında sarsılmaz dostluğun nümunəsinə çevrildi. Bu birlik həm də bölgədə sabitlik, təhlükəsizlik və inkişaf üçün güclü platforma yaradır.
Gələcəkdə bu üç qardaş ölkənin birgə layihələri, ticarət yolları və enerji əməkdaşlığı regionda yeni imkanlar açacaq. Bu strateji tərəfdaşlıq yalnız regional deyil, qlobal miqyasda da təsir gücünə malikdir.

Vahid İsmayılov
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru