Həcc ziyarətinə səfərin başlamasına 20 gün qalmasına baxmayaraq, Azərbaycan zəvvarları üçün ayrılmış həcc kvotası bu günə kimi də dolmayıb. Keçən ilki kvota ilə müqayisədə 40 faiz azalma olmasına, bu ilki kvotanın cəmi 2400-ə düşməsinə baxmayaraq, azərbaycanlılar bu il nədənsə həccə getmək istəmirlər. Müstəqil Azərbaycanın tarixində ilk dəfədir ki, həcc kvotalarının dolmasında bu cür çətinlik yaranıb.

Məsələ ilə bağlı ANS PRESS-in suallarına cavab verən Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin (QMİ) əməkdaşları problemi havaların isti keçməsi ilə bağlayırlar. “Ola bilər ki, adamlar istirahətdədir. Yəni əhali istirahətdən dönəndən sonra kvota dola bilər. Kvotaların dolmaması havaların isti keçməsi ilə də bağlı ola bilər. Bizim borcumuzdur ki, kvota dolana qədər bu barədə elan verək. İnşallah, yaxın günlərdə kvota dolar”,- deyə İdarədən bildiriblər.

Amma ANS PRESS-in araşdırmasına görə, həcc kvotasının dolmasında bu il yaranmış problem təkcə havaların isti keçməsi ilə bağlı deyil. Məsələ bundadır ki, bu il həccə səfər dindlarlar üçün daha baha başa gəlir. Əgər keçən il Azərbaycanda ən ucuz variant üzrə həccə səfər xərcləri 3250 manata başa gəlirdisə, bu il həmin variant üzrə xərclər 4700 dollara (təxminən 5000 manata) qalxıb. Göründüyü kimi, qiymətlər təxminən 1800 manat bahalaşıb və ölkədəki orta əmək haqqı göstəricisinin 11 mislinə qədər yüksəlib. Statistikaya görə, 2015-ci ilin birinci yarısı üzrə Azərbaycanda muzdla işləyənlərin orta aylıq maaşı 457,2 manat təşkil edir.

Yəni həccə getmək istəyən mömin 11 ay yemədən-içmədən pul yığmalıdır ki, ən ucuz həcc xərcini ödəyə bilsin. Zəvvarın cibində təxminən 1000 manata yaxın əlavə pul da olmalıdır ki, qiyməti təxminən 120 dollara bərabər olan qurban qoyunu ala bilsin, bəzi cari xərclərini təmin etsin. Belə olan zaman, istər-istəməz, potensial zəvvarın həcc xərclərini ödəməsi üçün kreditə müraciət etməsi məsələsi gündəmə gəlir.

İlahiyyatçı alim İsmayıl Əhmədov kreditlə həccə getməyin yolverilməz olduğunu bildirir: “İşin içində faiz olduğuna görə yolverilməz sayılır. Fərdi şəxsdən borc götürərək həccə getmək də məsləhət deyil. Yalnız həmin borcun zəvvarı çətinliyə salmayacağına əminlik varsa, mümkündür. Həm də zəvvar səfər müddətində ailəsinin dolanışığı üçün lazım olan qədər vəsait qoyub getməlidir”.

Təbii ki, qiymətlərin qalxması üzündən potensial zəvvarlar bu şərtlərə əməl edə bilmirlər və həcc səfərindən imtina etməli olurlar. Azərbaycandan fərqli olaraq, qonşu ölkələrdə bu ilki həcc qiymətləri elə də dəyişməyib. Postsovet məkanı ölkələri və Türkiyə üçün təxminən 3500 dollar ətrafında qalıb. Yalnız Qırğızıstan istisnadır, bu ölkədə həcc səfərini 2500 dollara təşkil edirlər.

Bunun nəticəsidir ki, bu il hər 100 min nəfər müsəlmana düşən zəvvar sayı göstəricisinə görə Azərbaycan qonşu ölkələr arasında ən aşağı nöqtədədir. Misal üçün, Rusiyanın hər 100 min müsəlmanından 82-si bu il həccə gedirsə, Azərbaycan üçün bu göstərici 25-dir. Əhali sayına görə, Azərbaycandan 3 dəfə kiçik olan Dağıstandan bu il həccə 6200 nəfər gedəcək ki, bu, 100 min dağıstanlı müsəlmanın 213-nün həccə getməsi deməkdir. Yəni Azərbaycanın analoji göstəricisindən 8,5 dəfə yüksəkdir.
İlahiyyatçı alim İsmayıl Əhmədov vəziyyəti düzəltmək üçün həcc səfərlərini dövlətin himayəsinə götürməyi məsləhət görür: “Elə etmək lazımdır ki, orta gəlirli Azərbaycan dindarları da həccə gedə bilsinlər. Ona görə də dövlət bu sahəni himayə etməlidir. Qiymətlərə nəzarət edilməlidir, əgər səfərlər doğrudan da baha başa gəlirsə, dövlət büdcəsindən maliyyə yardımı edilməlidir ki, qiymətlər aşağı düşsün”.