Türk dilində sait harmoniyası o qədər mükəmməldir bizə imkan verir ki, onun da canlının genetik aparatının vintvari ikili spiral formasında olan Dezoksiribonuklein turşusunun (DNT) mükəmməl strukturunda izahını verək.
DNT-yə keçməzdən əvvəl, onu deyim ki, daima fəxr etdiyimiz TÜRK DİLİNDƏKİ HARMONİYA, yazıq ki, həm də ona qarşı həmişəlik kəskin zərbə silahına çevrilib.
6 min illik yazılı əsası olan Azərbaycan və Türkiyə Türk dili kökdə vahid dialekt olsa da, elə kökdə də "MÜTLƏQ - və ya "ABSOLYUT HARMONİYA" adlandırdığımız (Termin bizimdir) formatında fəaliyyət göstərməyib. Niyə deyirəm bunu?
Azərbaycan dilçiliyində belə bir əsassız, naümid, çox şübhəli və bəlkə də qərəzli fikir mövcuddur:
Əgər kəlmələrimizdə arxa saitləri (a, o, u, ı) ön saitlərlə (ə, i, e, ö, ü) müşaiət edilirlərsə, yaxud əksinə, deməli, kəlməni Türkün təkəsi əkməyib. U "mütləq alınmadır":
ƏMANƏT - COMƏRD - MƏTANƏT - SƏADƏT - Bunlar "Türkün deyil"!
"ANCAQ ƏMANƏTİM ÜSTƏ AÇ BÜTÜÜ,
ULUMA ULANI SAMMA [İGİTLİK]!" .... ŞƏMSİ ƏDƏD ABİ, 3 min il
Dilçilərin fikrincə, Türkü kəlmələri mütləq bizim indi "MÜTLƏQ və YA ABSOLYUT HARMONİYA" adlandırdığımız harmoniyaya tabe olan kəlmələrdir. Yəni onlarda qalın sait qalını, incə sait incəni müşaiyət etməlidir:
ATA - ANA - ALMA - AXIR - ARA - ƏBƏ- BELƏCƏ, ATAMIZINKILARINDAN, ANAMIZDAKILARDAN, QABAĞA QAÇANLARDAKILARDAN və s.
"Bax bunlar bizimdir !" deyir, dilçilər.
"ATA, ANA, ANIM ENLİL, U YERDƏ İNƏ KAYŞADI (layların çatıdır)"
ENLİL İSMƏ, 6 min il.
Amma bunu tanımır dilçilər.
***
Qeyd etdiyim kimi, 6 min illik dərin yazılı ədəbiyyat göstərir ki, bu qətiyyən belə deyil. Mixi yazılı mətnlər, "AFFİNİTİV SAİTLƏRİN HARMONİZMİ" adlandırdığımız formada formatlaşmış kəlmələrlə zəngindir.
Affinitiv və ya Qohum saitlər dedikdə biz, A/Ə; O/Ö; I/İ saitləri nəzərdə tuturuq.
Əgər kəlmələrdə QEYRİ-AFFİNİTİV SAİTLƏR bir-birini müşaiət edirsə, bu yenə də o demək deyil ki, u kəlmələri TÜRK TƏKƏSİ əkməyib. QEYRİ-AFFİNİTV SAİTLƏR (termin mənimdir) bunlardır:
A/Ö; A/Ü; A/İ; I/Ə; O/İ; I/Ü; U/Ə; və ƏKSİNƏ DÜZÜLÜŞDƏ.
Məsələn, Luristan qayasəthi Türkcə yazıda:
"SƏN, ŞƏMƏŞ SAKÜÜNNİ..." (букв. Ты, обитатель Солнца...)
SAKÜN - SAKİN - mütləq fars sözü hesab olunur. Çünki deyirlər "A" hara "Ü" və ya "İ" hara ki, onlar bir yerdə otlasınlar? Göründüyü kimi, bu kəlmə hələ farslar Zaqros dağ ətəklərinə gəlməmişdən TÜRKÜN öz örüşündə otardığı sözü olub.
Beləliklə, EY MÜSƏLMANLAR, DİLÇİLƏR!!!
TÜRK DİLİNDƏ ARXA (QALIN) və YA ÖN (İNCƏ) SAİTLƏRİN QARIŞIĞINDAN YARANMIŞ SÖZLƏRİ GÖRƏNDƏ ONA BƏDƏNİZDƏ YAD CİSİM KİMİ BAXMAYIN. ONLAR "BİC", HARAMZADƏ" DEYİLLƏR. ONLARIN HAMISI BİZİMDİR, ƏRƏB VƏ FARS ONLARI BİZDƏN İQTİBAS EDİB !!!
"ƏZİ İŞLƏ ƏGİLMÜŞÜ, İNƏ GİZ MÜDHİŞ ÇƏKİ !!!
Nökəri işdə əzib ikiqat elədiyi bəs deyilmiş kimi, hələ gizlidə ona müdhişlər yaşadır. 2700 il öncə.
Luristan qayasəthi yazıda Haxameş barədəki misralardan biri.
MÜDHİŞ KİMİNDİR, XANIMLAR, CƏNABLAR?
***
Aşağıda solda canlının DNT-sidir.
DNT-də şəkər və fosfatlardan ibarət spiralvari ikili zəncirlər adenin, quanin, timin, sitozin adlı əsasların bir-biri ilə yaratdıqları nukleotid paralel körpücüklər vasitəsilə bir yerdə qoşa dura bilirlər. Və körpücüklər özlərinin stabilliyi və daimi ardıcıllığı ilə, yəni adenin+timin və ya əksinə, timin+adenin və quanin+sitozin və ya əksinə, sitozin+quanin ardıcıllığı ilə biri-birinə bağlanırlar.
Türk dilində 9 sait dilimizdə nukleotid əsaslarının funksiyasını icra edir bir növü.
Aşağıda sağdakı DNT TÜRK DİLİNİN MÜTLƏQ SAİT HARMONİYASINI ÖZÜNDƏ ƏKS ETDİRƏN DİLİN GENETİK QURULUŞUDUR. Əsil DNT-dəki adenin, timin, quanin sitozin əsaslarını saitlərlə əvəz etdikdə, model asanlıqla işləyir.
Bu şəkildə Adenin-Timini, Quanin-Sitozini Ə-Ə, A-A, O-A, E-Ə saitləri əvəz etdikləri kimi, həm affinitiv, həm-qeyri affinitiv saitlər də bir-birini əvəz edə bilir və bununla, DİLİMİZİN GENETEİK FUNKSİYASININ işlək modeli yaranmış olur. Burada molekulyar səviyyədəki detallara getmək olmur. Genişdetallı izahlar Türkün və Türk Dilinin Mənşəi ikicildlyimdə.
Tariyel Azerturk
Teref.az