( * Aşağıda anlatılan anektodlar, Mütareke Müze Evinde memur olarak 20 yılı aşkın bir süre çalışan Sayın Ferhunde Işık hanıma, İsmet Paşa’nın yaveri AVNİ OKAR tarafından 1962 yılında anlatılmıştır. Katkıları için Sayın Ferhunde Işık’a, tarih ve Mudanya adına teşekkür ederim.)
Mustafa Kemal Paşa tarafından Mudanya’da yapılması istenen müzakereler 3 -11 Ekim 1922 tarihleri arasında tüm şiddetiyle sürmüştür.
3 Ekim 1922 günü İngiliz generali Harington, İtalya Generali Monbelli, Fransız Generali Charpy ve Yunan Generali Mazarakis gemilerle Mudanya açıklarına gelerek burada demirlerler.
Filikalarla Mudanya’daki ahşap iskeleye ( Bugünkü iskelenin yaklaşık 15 - 20 metre gerisinde Kadriye ablanın büfesi ile Montania Otel arasındaki T biçimindeki tahta iskele) çıkarlar. Ancak gelenler müzakerenin nerede yapılacağını bilmedikleri için iskelede beklemeye başlarlar. İsmet Paşa bir subayını iskeleye yollar. Görüşmelerin yapılacağı yeri taraflara bildirir ve davet eder.
Ancak İngiliz General Harington ;
-“ … Biz burada hepimiz generaliz, sizin generaliniz gelmeden görüşmenin yapılacağı binaya gelmeyiz “ diyerek daveti reddeder.
Daha sonra subay binaya geri dönerek İsmet Paşa’ya durumu anlatır.
İsmet Paşa;
-“ Biz galip devletiz, mağlup değiliz ki ayaklarına gidelim” der ve subayını bir daha göndermez.
Tahta iskelede bekleyen generaller bir süre bekleyip, filikalarına binerek gemilerine geri dönerler. Kısa bir süre sonra tekrar iskeleye geri dönerler. Karaya çıkarlar. Mudanya halkına sorarak müzakerenin yapılacağı binayı bulurlar. İsmet Paşa kendilerini kapıda karşılar. Bu arada Yunan Generalinin görüşmelere katılması Türk tarafınca kabul edilmediğinden, general Mudanya açıklarında beklemekte olan kendi gemisine geri döner.
Görüşmelerin yapılacağı odaya geçilir. İngiliz General Harington (Aynı zamanda İstanbul işgal komutanıdır) üç - beş dakikalık sohbetten sonra;
-“ Yerlerimizi öğrendik gemilerimize geri dönelim “ der.
Ancak İsmet Paşa;
-“ Budan sonra benim emrim altındasınız, ben izin verirsem dönebilirsiniz“der.
İngiliz generali Harington;
-“ Paşam fazla ileri gidiyorsunuz. İstanbul’u yakarım “ deyince, çok sinirlenen İsmet Paşa; “ Sen İstanbul’u yak, ama ben Çanakkale boğazını kapatırsam gemilerini balık gibi yüzdürürüm “ diyerek yumruğunu konsolun önündeki mermer masaya indirir ( Çalışma odasındaki konsol). Ve masanın mermeri kırılır.

Daha sonra müzakere bölümüne geçilip 3 Ekim 1922 günü başlanan müzakereler büyük uğraşlardan sonra 11 Ekim 1922 günü sabaha karşı saat 6.30’da tarihimize altın harflerle yazılan “ MUDANYA MÜTAREKESİ ANTLAŞMASI “ imzalanır.
Yararlanılan Kaynaklar
* “ Barış Yolunda MUDANYA MÜTAREKESİ ” Tuğgeneral Öner Pehlivanoğlu’
Merih Tan
TEREF