TÜRKLER arasında İSLAM’ dan önce ASYA menşeli dinler yayılma gayreti içerisine girmişsede, bütün TÜRK BOYLARI tarafından kabul edilen bir inanç haline dönüşmemişlerdir.
YAHUDİLİK ve HRİSTİYANLIK da TÜRKLER arasında yayılmaya çalışmış olan dinlerden olmuştur.
HRİSTİYANLIK özellikle NESTURİ MİSYONERLER aracılığı ile daha ilk dönem lerden itibaren ORTA ASYA’ da yayılma gayretleri içerisine girmiştir.
TİCARİ aktiviteler için bu bölgeye gelen NESTURİ MİSYONERLER aracılığı ile münferit TÜRK BOYLARI arasında bu din yayılma göstermiş, SEMERKANT gibi bazı önemli ticaret merkezlerinde kilise ve manastırlar açılmıştır.
HRİSTİYANLİGİN Türkler arasında yayılmasında iki önemli etken rol oynamıştır.
BİZANS İMPARATORLUĞU ve RUS ÇARLIĞI ve bu iki devletin bağlı bulundukları kiliseler.
KARADENİZ’ in üst taraflarından BALKANLARA gelerek burada devlet kuran TÜRK BOYLARININ çoğu BİZANS’ ın baskıları sonucunda HRİSTYANLİGİ kabul ederek tarih sahnesinden çekilmişlerdir.
RUS ÇARLIĞININ baskıları sonucunda Hristiyanlaşan TURK BOYLARI ise varlığını günümüze kadar sürdürmüşlerdir.
BUNDA belki de yapılan baskılara yüzyıllar boyunca direniş göstermelerinin de etkisi olmuştur.
GÜNÜMÜZDE GAGAUZLAR, ÇUVAŞLAR, YAKUTLAR, KARAMANLİLAR ve HAKASLAR HRİSTİYAN TÜRK BOYLARI olarak varlıklarını, gelenek ve dillerini günümüze taşıyabilmişlerdir.
BUNLARIN dışında DOLGANLAR, KARAGASLAR’ da HRİSTİYANLİ kabul etmiş TÜRK BOYLARI ile ALTAY ve TELEÜT BOYLARI arasında da bu dini benimseyenlerin varlığı bilinmektedir.

Angeliaforos - Αγγελιαφορος
Sevda Amanova