Böyük Qarakilsə İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasının Pəmbək bölgəsində kənd olmuşdur. Toponim alban məbədinin adı əsasında yaranmışdır. Həmin ərazidə yerləşən kilsə qara daşdan tikildiyi üçün Qarakilsə adlanmış və sonra da Qarakilsə toponimə çevrilmişdir. "Böyük" sözü fərqləndirici əlamət bildirir. 1930-1935 illərdə Böyük Qarakilsə, 1935-1993-cü illərdə Kirovakan, 1993-cü ildən Vanadzor adlandırılmışdır.
1835-ci ilə olan məlumata əsasən Qarakilsə kəndinin əhalisi 103 tatar (azərbaycanlı) ailəsindən ibarət idi. 1980-ci ildə 149 min əhalisi olub və əhalinin əksəriyyətini azərbaycanlılar təşkil edib.
Эльдар Тагиев
TEREF