Putinin Şoyqunu müdafiə naziri postundan uzaqlaşdırmasında səbəb axtarışı diqqəti Ukrayna müharibəsinə yönəldir.
Müharibənin gedişində müdafiə naziri dəyişirsə, bu cəbhədə problemin olduğu deməkdir. Ukrayna cəbhəsində problemlərin olduğu bəllidir, müharibənin ilk mərhələsində, xüsusilə İstanbul danışıqlarından sonra Rusiya üçün çətin dövr başlandı. İtkilərə, uğursuzluqlara görə son nəticədə Şoyqu məsuliyyət daşıyır. “Vaqner” üsyanından sonra Şoyqunun hədəf taxtasına çıxması daha da sürətləndi. Son olaraq, müavini Timur İvanovun korrupsiya ittihamı ilə həbsinin Şoyqu üçün xoşagəlməz vəziyyət yaratdığını düşünmək olar.
Lakin səbəbləri Ukrayna cəbhəsində, yaxud Müdafiə Nazirliyinin dəhlizlərində axtarmaq yanıldıcı ola bilər.
Birincisi, Rusiya kimi ölkələrdə yüksəkrütbəli məmurun korrupsiya əməli o qədər də təccüblü deyil və istisna deyil ki, müavininin məhz indi ifşa edilməsi Şoyqunun gedişini “asanlaşdırmaq” məqsədi daşıyıb;
İkincisi, Ukrayna cəbhəsində Kiyevin böyük əks-hücum əməliyyatının uğursuzluğundan sonra rus ordusu üçün vəziyyət o qədər də pis deyil, əksinə işğal etdikləri ərazilərdə möhkəmləndiyi və irəlilədiyi haqda xəbərlər gəlir, Xarkov istiqamətində baş verənlər bunun son nümunəsidir;
Şoyqunun gedişi və yerinə Andrey Belousovun təyin edilməsi daha çox Putinin gələcək planından qaynaqlanır. İqtisadçı olan Belousov mülki şəxs kimi Müdafiə Nazirliyinə rəhbərlik edəcək, lakin bu, Ukrayna müharibəsinin gedişində, ümumiyyətlə ordunun hərbi fəaliyyətində dəyişikliyin olacağı demək deyil. Çünki hərbi məsələlər Gerasimov başda olmaqla generalların işidir, Şoyqu postundan getdiyi vaxt Ukraynada müharibənin davam etməsi də nazirin həlledici olmadığını göstərir. Belousovun bu posta gətirilməsi bir neçə kontekstdə qiymətləndirilir:
- Müdafiə Nazirliyində korrupsiyanı kökündən kəsmək;
- Şoyquya yaxın “kabinet generalları” əvəzinə döyüşən hərbçiləri önə çıxarmaq;
- Ordunun iqtisadi gücünü artırmaq, xüsusilə müharibənin getdiyi vaxt əməliyyatlarla təşkilatçılıq məsələlərini bir-birindən ayırmaq, eləcə də hərbi sənayenin inkişaf etdirmək və s;
- Rusiya tamamilə müharibə iqtisadiyyatına keçir və “iqtisadi reseptləri” ilə ad çıxarmış Belousov bu işin öhdəsindən gələ bilər;
Hərçənd, Putinin müdafiə naziri postuna Belousovu gətirməsi varislik planından da qaynaqlana bilər. Son ana qədər Şoyqunu Putinin mümkün varisi kimi təqdim edilən Tula qubernatoru Aleksey Dyuminin əvəzləyəcəyi deyilirdi, əvəzində Belousovun irəli sürülməsi daşları qarışdırdı. Sərt bürokrat olan Andrey Belousovu Rusiyada “ikinci adam” da hesab edirlər. O, Putin kimi Rusiya ətrafında “düşmən halqası” fikrinə inanan azsaylı şəxslərdəndir, hətta 2014-cü ildə Krımın ilhaqında Putinlə yanaşı, heç bir tərəddüd etməyən yeganə şəxs kimi də adı çəkilir. Son vaxtlar Putinə ən yaxın olan komandanın üzvünə çevrildiyi haqda məlumatlar var. Bu baxımdan, Putinin yolun yarısında “atları dəyişdirməsi”nin təkcə mövcud vəziyyətlə yox, həm də gələcək planlara hesablandığını demək mümkündür.
Asif Nerimanli
TEREF