2005-ci ildə amerikalı investor Maykl Berri ABŞ-ın ipoteka bazarında təhlükəli tendensiyaları müşahidə etmişdi. Tibbi təhsilli olmasına baxmayaraq, o, maliyyə bazarlarında dərin analitik təhlilləri ilə tanınan və "Scion Capital" adlı hedc fondunun qurucusu idi.

Valyuta.az xəbər verir ki, Berri subprime (yüksək riskli) ipoteka kreditlərinin sürətlə artdığını, kredit verənlərin gəlir və ödəniş qabiliyyəti yoxlamadan, demək olar ki, hər kəsə kredit təqdim etdiyini bildirmişdi.

Bu kreditlər əksər hallarda "teaser rate" adlanan, ilkin mərhələdə aşağı faizlə verilirdi. Lakin bir neçə ildən sonra faiz dərəcələrinin kəskin artması, borcalanların ödəniş qabiliyyətini ciddi şəkildə zəiflədirdi və kütləvi defolt riskini artırırdı.

Maykl Berri bu struktur problemləri maliyyə sistemində ciddi böhran təhlükəsi kimi qiymətləndirdi. O, 2005-ci ildən etibarən "Deutsche Bank" və digər maliyyə qurumları vasitəsilə subprime ipoteka istiqrazlarına qarşı kredit defolt svopları (CDS) almağa başladı. Bu alət bazarda çöküş baş verəcəyi təqdirdə, ödəniş almaq hüququ verirdi və faktiki olaraq "short" - yəni bazarın aşağı düşəcəyinə qarşı mərc mövqeyi tutmaq strategiyası idi. Bu yanaşma maliyyə aləmində nadir görülən və riskli bir strategiya hesab olunurdu.

Berri bu qərarını fondunun investorlarına da izah etmişdi. Lakin həmin dövrdə ipoteka bazarı sürətlə böyüyürdü və əksəriyyət bu bazarın sabitliyinə inanırdı. Buna görə də onun risk proqnozları bir çox investor tərəfindən skeptisizmlə qarşılanmış, hətta bəzi investorlar pullarını fondan geri çəkməyə çalışmışdı.

Lakin Maykl Berrinin proqnozları 2007-2008-ci illərdə tam şəkildə reallaşdı. Subprime kreditlərin ödənilməsində geniş yayılmış defoltlar ABŞ maliyyə sistemində domino effekti yaratdı və nəticədə dünya miqyasında maliyyə böhranı baş verdi. Bu böhran "Lehman Brothers" kimi böyük investisiya banklarının iflası ilə yadda qaldı.

Maykl Berri isə bu çöküşdən böyük qazanc götürən azsaylı investorlar arasında idi. Onun rəhbərlik etdiyi "Scion Capital" fondu nəticədə investorları üçün təxminən 700 milyon dollar gəlir qazandırdı. Berrinin şəxsi qazancı isə bu əməliyyatlardan təxminən 100 milyon dollar olmuşdu.

Berrinin bu uğuru onun bazar analizlərinə əsaslanan strateji yanaşmasının və mövcud riskləri vaxtında dəyərləndirməsinin nəticəsi kimi qiymətləndirilir. Maraqlıdır ki, həmin dövrdə bir çox maliyyə mütəxəssisi bu riskləri ya görməmişdi, ya da onların potensial təsirini düzgün qiymətləndirməmişdi.

Onun hekayəsi sonradan Michael Lewis yazdığı "The Big Short" kitabında ətraflı təsvir olunmuş, 2015-ci ildə eyni adlı filmlə də ekranlaşdırılmışdır.