Bir Qızıldərili atasözü belə deyir:
“Əgər ölü bir ata mindiyini hiss edərsənsə, etməli olduğun ən yaxşı şey ondan düşməkdir.”
Ölü at nəzəriyyəsi uğursuzluğa məhkum olmuş layihələrə insanların və təşkilatların niyə hələ də möhkəm bağlandığını izah edən yumoristik metaforadır. Qaçılmaz həqiqəti qəbul edib imtina etmək əvəzinə, əksəriyyət faydasız cəhdlərə davam etməyi üstün tutur: minicini dəyişmək, daha möhkəm bir qamçı vurmaq və ya atı canlandırmaq üçün mənasız səylər göstərmək kimi.
Biznes dünyasında bu metafora xüsusilə dəyişikliyə qarşı müqavimət baxımından aktuallıq qazanır. Bunun ən bariz nümunələrindən biri Kodakdır. Uzun illər fotoqrafiya sahəsində mübahisəsiz lider olan Kodak rəqəmsal texnologiyanın sürətlə yüksəlməsinə baxmayaraq, ənənəvi film formatına bağlı qalmağa davam etdi. Rəqəmsal inqilabın öz biznes modelini kökündən dəyişə biləcəyinə inanmadı və dövrün tələblərinə uyğunlaşmaqda gecikdi. Artıq aktuallığını itirmiş strategiyasına sadiq qalmaqda israr etməsi isə 2012-ci ildə iflasına gətirib çıxardı.
Bu hekayə köhnəlmiş modellərə bağlı qalmağın insanı fəlakətə apara biləcəyini açıq şəkildə xatırladır. Əsas məsələ nə zaman dayanmaq lazım olduğunu bilmək və dəyişiklikləri qəbul etməkdir—çünki çox vaxt yaşamağın və yenilənməyin yeganə açarı məhz budur.
Kamran Əsədov
TEREF