Tomek Valçak: "Polşada Ukraynaya münasibətin pisə doğru dəyişəcəyindən qorxmağa ehtiyac yoxdur”

Polşa-Ukrayna sərhəddindəki blok, polşalıların ukraynalılara münasibətində dəyişikliklər Avropada ən çox müzakirə olunan mövzulardandır. Sərhəddəki blokadada Rusiya izi axtaranların da sayı kifayət qədərdir. Polşalı jurnalist və “Super Express”in şərhçisi Tomek Valçak UNIAN-a mövzu ilə bağlı danışıb. AYNA müsahibəni istinadla təqdim edir:

- Polşa-Ukrayna sərhədinin blok davam edir və belə təəssürat yaranır ki, blokada daha da güclənir. Bir neçə gün əvvəl hətta bunun arxasında rus agentlərinin ola biləcəyi barədə məlumat da yayıldı. Bildirilir ki, ruslar Polşa-Ukrayna münasibətlərini pozmaq üçün xüsusi əməliyyat keçirmək üçün əlverişli məqam seçiblər. Bu barədə nə düşünürsünüz?

- Sərhədin bloku ilə bağlı məsələdə Kremlin aydın təsirini görmürəm. Mən bu aksiyanı təşkil edən nəqliyyat şirkətlərini tanıyıram. Onlara Moskvanın təsirinə ehtiyac yoxdur, onsuz da başqa ölkələrin rəqabətindən həmişə narazıdırlar. Qorxurlar ki, ukraynalılar onları Avropa bazarından sıxışdırıb çıxaracaqlar. Görünür, polşalılar Polşanın Avropa İttifaqına qəbulu zamanı ucuz qiymətlər və aşağı maaşlar hesabına özləri nəqliyyat bazarında necə yer qazandıqlarını unudublar. Vəziyyət dəyişdi və indi Ukrayna işçi qüvvəsi Polşadan daha ucuzdur.

Çox polyakların blokun fərqinə varmaması normaldır. Çünki bu barədə xəbərlər Polşada əsas deyil. İndi bütün diqqət hökumətin formalaşması mövzusuna yönəlib. Polşadakı siyasi vəziyyət hər kəsi narahat edir. Yəni indi müzakirələr, emosiyalar seçki ilə bağlıdır. Bəli, zaman keçdikcə sərhədlərin blokadası haqqında daha tez-tez danışılmağa başlanıldı, amma yenə də bu vəziyyət güclü emosiyalara səbəb olmur.

Rusiya təbliğatının işi ağırdır, onlara Polşada nəsə etmək asan deyil. Çünki bizdə Rusiyaya meyilli siyasi qüvvələr yoxdur, güclü anti-Ukrayna emosiyaları yoxdur, amma iqtisadi problemlər üzə çıxır. Biz bunu taxıl böhranı zamanı gördük, indi də nəqliyyat məsələsində yaşanır. Kremlin təbliğatı ixtilafı qızışdırmağa çalışır. Rusiya sadəcə cəmiyyətdə mövcud olan vəziyyətdən istifadə edir. Onların özləri Polşadakı vəziyyətə təsir etmək, belə bir aksiya təşkil etmək iqtidarında deyillər.

- Bəs rus trolları sosial şəbəkələrin Polşa seqmentində aktivdirmi?

- Bəli, ruslar sosial şəbəkələrdə atmosferə təsir etmək üçün internetdən istifadə edə bilərlər. Kremlin təbliğatına uyğun şərhlər görünür. Amma məncə, onlar Polşa cəmiyyətinə necə təsir edəcəklərini bilmirlər. Onlara elə gəlir ki, məsələn, ukraynalılara qarşı etnik ədavəti alovlandırmaq olar. Ancaq Polşada bu, mümkün deyil.

Rus təbliğatının öz məqsədinə necə çatmadığını sizə deyim. Müharibənin əvvəlində Varşavanın mərkəzində bir ukraynalının polyakı öldürdüyü barədə məlumatlar peyda oldu. Bir neçə gün idi ki, hamı narahat idi: “Bu necə ola bilər?” sualları var idi. Konfederasiya Partiyası bu xəbərdən ukraynalılara qarşı düşmənçiliyi qızışdırmaq üçün istifadə etməyə çalışdı. Amma bu, işə yaramadı. Bir neçə gündən sonra isə məlum oldu ki, qatil polyakdır.

Kremlin təbliğatı hər il iyul ayında, Volın faciəsinin ildönümündə güclənir. Bəli, ukraynalıların bir dəfə baş verənlərə görə daim üzr istəməsini istəyənlər var. Mesajlar görünür: “Ukrayna İkinci Dünya müharibəsi zamanı keçmişinin öhdəsindən gələ bilmir”. Və əlbəttə ki, Polşada bəzi mühitlərdə bu təbliğat işləyir. Amma bu insanlar çox azdır və onların Rusiya təbliğatına ehtiyacı yoxdur. Polyakların əksəriyyəti hesab edir ki, indi bununla məşğul olmaq vaxtı deyil.

- Polşada polşalıların ukraynalılara münasibəti ilə bağlı sorğular keçirilib. Cavabların dinamikası necədir və sizcə, onlar nə deyir?

- Əgər sorğuların nəticələrinə nəzər salsaq görərik ki, genişmiqyaslı müharibənin əvvəlində polyakların təxminən 70 faizinin ukraynalılara qarşı heç bir mənfi fikirləri yox idi, onların Polşanın inkişafına kömək etdiklərinə inanırdılar. Sonradan bu faiz 60-a düşdü, amma bu da əhəmiyyətli deyil. Azlıqda bu məsələdə sadəcə fikri olmayan insanlar və ukraynalılardan qorxanlar var. Amma söhbət Moskvanın üzərində oynamağa çalışdığı qorxulardan getmir.

Genişmiqyaslı müharibənin başlanğıcında ukraynalıların çoxluğuna görə polyaklar üçün uşaq bağçalarına, məktəblərə və tibbə çıxışın məhdudlaşdırılacağı ilə bağlı qorxular var idi. Bir müddət belə hisslər var idi. Və bu, polyakların həqiqətən qorxduğu yeganə şeydir. Baxmayaraq ki, uşaq bağçalarında və məktəblərdə yer çatışmazlığı yoxdur. Ukraynalı uşaqlar siniflərə əlavə olunur, onlar polşalı sinif yoldaşları ilə yaxşı inteqrasiya edirlər. Məktəblilərin başqa ölkədən olduqları və polyak dilini bilmədiyi üçün terrora məruz qala biləcəyi qorxusu var idi. Amma belə bir şey baş vermədi, düşmənçilik yoxdur. Bu isə onun göstəricisidir ki, valideynlər arasında başqa millətlərə nifrət yoxdur, evdə heç kim bu haqda danışmır.

Polşalılar ukraynalılara öyrəşiblər, çünki onlar 2022-ci ildə Polşada görünməyiblər, daha əvvəllər də vardılar. Və bu qədər sayda mühacirdən heç kəs şok olmadı. Əksəriyyətin əhvalı belədir: “Ukraynalılar gəlir və biz belə miqrantları istəyirik”. Münasibətlər ümumiyyətlə mehriban və xoşdur.

- Qeyd etdiniz ki, Polşada seçki kampaniyası zamanı Ukrayna mövzusu, taxıl mövzusu kifayət qədər səs-küylü idi. İndi bu, yavaş-yavaş heçə enib. Ukraynalılar Polşanın yeni hökumətindən nə gözləyə bilər?

- Əminəm ki, yeni hökumət Ukraynanı dəstəkləyəcək, emosiyalar bir az da səngiyəcək. Ukraynalılar polyakların Ukraynaya münasibətinin pisə doğru dəyişəcəyindən qorxmamalıdırlar. Demək olar hamı başa düşür ki, qonşularına dəstək olmalıdırlar. Polşada genişmiqyaslı müharibənin başlaması şəxsi təhqir kimi qəbul edilib: “Onlar ukraynalıları döydülər, amma bizi də məğlub edə bilərdilər”. Polşanın maraqları, Polşa cəmiyyətinin maraqları Ukraynanın müharibədə qalib gəlməsindən yanadır. Bu məsələdə siyasətçilər arasında yekdil fikir var. Onlar həmrəydirlər ki, Ukraynanın qalib gəlməsi üçün hər şey edilməlidir.

Müəllif: Turan Abdulla