Qazaxıstan artıq Nazarbayevlə vidalaşıb və ya Almatıa indiki vəziyyət, ölkədə baş verən iğtişaşlar "xalqın atası"hesab edilən eks-prezidentə olan etimadı tamamilə itirib. İndi qazaxlar onun adının əbədiləşdirilməsindən də imtina edirlər. İndi ölkədə görünən mənzərə budur. Teref.az cebhe.info-ya istinadən xəbər verir ki, "Moskovskiy komsomolets" Qazaxıstanda nə baş verdiyini və xalqın Nazarbayevə olan münasibətindən yazıb.

Köynəklər anbara, kitablar arxivə

Olduqca təəssüflə bildirilir ki, Almatıda Nursultan Nazarbayevə daha yer yoxdur. Son iğtişaşlar zamanı etirazçılar Nazarbayev prospekti boyunca onun şəkli olan onlarla lövhəni yerindən çıxarıblar. Kitab mağazaları ilk prezidentə həsr olunmuş ədəbiyyatı rəflərdən yığışdırıb. Və son vaxtlara qədər yerli ticarət mərkəzlərində satılan "Elbası" təsviri olan köynəklər şəhərdən yüz kilometr aralıda yerləşən anbara daşınıb. Hansısa möcüzə nəticəsində Nazarbayevin yalnız şəhər kənarındakı abidəsi salamat qalıb. Çox güman ki, etirazçılar sadəcə olaraq ora çatmayıblar. Qazaxıstandakı xüsusi müxbirlər şəhərin "xalq atası" olmadan necə yaşadığını öyrənib, ötən dövrə təəssüflənənlərlə söhbət ediblər. Görünən odur ki, Nazarbayevin adı iğtişaşçıların üzərinə öküzə qırmızı rəngli parça təsir edən kimi təsir edib. İğtişaşlarda qəzəblənən izdiham şəhərdə Qazaxıstanın ilk prezidentinin adı ilə bağlı olan hər şeyi silməyə çalışırdı. Heç indi də hakimiyyət "Elbası"nın xatirəsinə olan hörməti bərpa etməyə tələsmir. Və ümumiyyətlə, bunu etmək mümkün deyil. Məlumata görə, Qazaxıstanda iğtişaşlar nömrəsiz qəribə avtomobillərdən idarə olunub.

Nazarbayevin qızını da “külək apardı”

“Mir” teleradio şirkətinin yerləşdiyi binaya basqın zamanı ofisləri və nəzarət otaqlarını dağıdan iğtişaşçılar fasadda “Xalqın birliyi sayəsində güclü, müstəqil, firavan dövlət quruldu və “Nazarbayev” imzası məhv edildi" sözlərini iri hərflərlə yazmışdılar. Bildirilir ki, Qoqol küçəsindəki kitab mağazasında son vaxtlara qədər mərkəzi stend Nazarbayev haqqında kitablarla dolu idi. Düz girişdə kiçik qızı Aliyənin şəkli olan böyük plakat da asılmışdı. Onun yazdığı kitab möhtəşəm şəkildə reklam olunurdu, indi isə sanki hər şeyi "külək aparıb". Mağazada, doğrudan da, indi heç nə nə xalq liderini - Elbasını, nə də bu yaxınlarda qazaxıstanlılarla "mənəvi biliklər" paylaşdığı "Hakimiyyət yeri" kitabını nəşr etdirən qızı Aliyəni xatırladır. İndi mərkəzi stenddə bu kitablar var: “Saxarov və hakimiyyət”, “Qazax dramı. Səhnədə və kulisdə. Müasir Qazaxıstanın tarixi. “Qorxu və ümid. Çörçill Britaniyanı fəlakətdən necə xilas etdi”, “Tramp. Çoxdur və həmişə kifayət deyil."

Mağaza rəhbərliyinin məhz belə qərar verdiyi məlum olub. Necə deyərlər, bir qazax kimi o da günahdan uzaq olmağa çalışıb. Məlumata görə, kitabların çoxu uzaq bir anbara aparılıb. Ancaq "Moskovskiy komsomolets"in müxbirləri üçün uzaq rəfdə Aliyə Nazarbayevanın xatirələri bir nüsxədə tapılıb və müxbirlər onu alıb. Kitabın qiyməti 3800 tengedir (14,8 AZN). Satıcılar gülümsəyərək "Alın, Moskvada bunu ala bilməzsiniz. Tezliklə bu kitablar nadir hallarda tapılacaq, çətin ki, onu yenidən çap edək",-deyiblər. Bildirək ki, kitab rus dilində 1000 nüsxə tirajla nəşr olunub. Qazax dilində 5000 ədəd çap olunub.

Nazarbayevin 39 manatlıq köynəkləri küçə üslubunda imiş

Sözügedən kitabda Aliyə 200 səhifədə az qala doğulduğu gündən həyatını təsvir edir. Ən vacib fikirlər qalın hərflərlə vurğulanır. Bu sitatlardan birini sizə təqdim edirik: “Yəqin ki, ətrafda bu qədər bədbəxt insanlar olduqda insanın tam xoşbəxt olması çətindir”. Bildirək ki, , qiyməti 10 min tenge (39 AZN) olan Nursultan Nazarbayevin təsviri olan köynəklər də artıq satışda deyil. Məlumata görə, həmin köynəklər küçə üslubunda olub. Onları daha çox əylənmək üçün alırdılar, üzərində ingiliscə bir yazı da vardı: «Best dad ever», yəni tərcümədə "İndiyə kimi ən yaxşı Ata"səslənirdi. Qeyd edək ki, əvvəllər Nazarbayevin portretlərini satan piştaxtalarda indi yalnız Almatı mənzərələri satılır.

“Nazarbayev ölsə, ağlayacağam”

Nəzərəçarpacaq bir mənzərə də Qazaxıstanın Birinci Prezidentinin parkının boş olmasıdır. Nursultan Nazarbayevin abidəsinin yanında polis postu əvvəllər 24/7 işləyirdisə, indi kabinə boşdur. Tuncdan Elbasının postament üzərində heykəlinin qarşısına kimsə boş köhnə stul qoyub. Heykəlin yanında nə çələng, nə də gül var. Şəhər sakini, Nazarbayevi xoş xatirələrlə xatırlayan yaşlı bir qadının dediklərindən:“...Onlar nə etdiklərini bilmirlər. Özünüz görün, Nursultan Nazarbayevin 30 illik hakimiyyətində nə qədər nailiyyətlər əldə etmişik. Astananı tikdirdi. Gözəl şəhərdir. Özü də hakimiyyətdən getdi, heç kim onu yüksək vəzifədən qovmadı. İndi deyirlər ki, onun qohumları əsas vəzifələr tutur, bütün dünyada daşınmaz əmlaka sahibdirlər. Amma bizdə kifayət qədər varlı adamlar da var ki, onların da kifayət qədər gəlirləri var. Xalq, xüsusən də ziyalılar Elbasının xalq üçün nələr etdiyini dərk edirlər”.

Müxbir qadına sual verib:

- Sizcə, o, indiki prezident Tokayevdən yaxşıdır?

-Bəli, məncə daha yaxşıdır.

- Sizcə, Tokayev Nazarbayevə xəyanət edib?

- Mən belə düşünmürəm. Tokayevi hakimiyyətə Nazarbayev özü gətirib. Onu hər cür hazırladı, kömək etdi, qorudu. Sadəcə olaraq, indiki məqamda Tokayevin etdiklərini dəqiq etmək lazım idi. Amma fikirləşin, o, hələ də Elbasının əleyhinə heç nə deməyib. Xalq bizim Nursultan Nazarbayevi sevir. Qazaxıstanda baş verənlərə görə ağlamaq istəyirəm. İndi artıq Nur-Sultanın adının Astana olaraq dəyişdirilməsinin lehinə səslər gəlməkdədir. Mənim mühitimdə isə əksinə, hamı istəyir ki, paytaxtın Nur-Sultan adını daşısın, Elbaşıdan gözəl bir xatirə qalsın. - Keçmiş prezident Nazarbayev ölkədə kütləvi etirazlar başlayandan bəri bir dəfə də olsun ictimaiyyət qarşısına çıxmayıb.

Onun artıq həyatda olmadığı ortaya çıxsa, ağlayacaqsınız?

- Hə. O, millətin atasıdır. Bizdə demokratiya var idi, insanlar ondan nə istəyirlər, danışırdılar. Amma məsələn, Türkmənistanda, Özbəkistanda buna icazə verilmir. Nursultan Nazarbayev də yəqin ki, bu xətti tutmalı idi. Biz Qazaxıstanda hələ də demokratiyadan uzağıq. Bunun nə olduğunu başa düşmürük. Elbası daha sərt olmalı idi. Onda yəqin ki, görməzdik. Bu, sadəcə olaraq, dəhşətlidir, necə iğtişaşlar ölkəni bürüdü.

-Pensiyanız sizi qane edirmi?

- Mənim pensiyam 140 min təngədir (546 AZN). Bu, Qazaxıstanda orta pensiyadır. Yaxşı maaş alanlar 200 min təngə (780 AZN) pensiya alırlar. Ərimlə pensiyamıza hətta qənaət etməyi də bacarırıq. Şəkər xəstəsiyəm, bütün dərmanları pulsuz alıram. İldə bir dəfə sanatoriyaya pulsuz gedirəm. Xaricə də istirahətə gedə bilirik.

-Mənzil və kommunal xidmətlər üçün nə qədər ödəyirsiniz?

- Mən öz evimdə yaşayıram. Kommunal mənzil üçün - elektrik və su - biz ayda 30 min tengə (117 AZN) ödəyirik. Bağ bizim üçün böyük köməkdir.

-Qazaxıstanda insanlar maaşların azlığından şikayətlənirlər.

- Bu, artıq xarakter xüsusiyyətidir. Nə qədər alsanız da, heç vaxt kifayət etməyəcək. Məncə, biz Rusiyadakı insanlardan yaxşı yaşayırıq. Sentyabrda Türkiyədə istirahət etdim, orada Moskva və Sankt-Peterburqdan çoxlu ruslarla tanış oldum. Hamısı dedilər ki, Rusiyada pensiyalar bizim Qazaxıstandan azdır, yemək kimi kommunal xidmətlər də çox bahadır. Pensiya ilə yaşamaq mümkün deyil. Və biz asanlıqla təqaüdə çıxa bilərik. Özünüz görün, Almatıda nə qədər bahalı restoran var və heç vaxt boş olmurlar. Toy üçün zalı 2-3 ay öncədən sifariş etmək lazımdır. Hər evdə insanların 2-3 avtomobili var. Yenə də hamı deyir ki, pis yaşayırıq.

Qadın hətta rusiyalı müxbirlərdən Elbası abidəsinin yanında şəkil çəkdirməyi xahiş edib. Bax, beləcə, Nursultan Nazarbayevin qurub yaratdığı dövlətdən razı qalan bu yaşlı qadın, tək öz adından deyil, demək olar ki, bütün qazaxların adından danışdı. Görünür, əhalini Nazarbayevdən uzaqlaşdırmaq istəyən elə indiki hakimiyyətdir. Baş verənlər tamam başqa nüansları əks etdirir və Qazaxıstanda baş verən iğtişaşların əsl səbəbinə qaranlıq kölgə salır. Ümumiyyətlə, tarixdən də məlumdur ki, baş verən siyasi hadisələr gec-tez öz parlaq qiymətini alır, xalq hər şeydən xəbərdar olur. Qazaxıstan hadisələrinin sirli məqamları da çox keçməyəcək ki, aydınlaşacaq, hər şey məlum olacaq, Nazarbayev də, Tokayev də layiqli qiymətini alacaq...Xalq yaxşını yaxşı, pisi pis kimi tanıyacaq. Çox təəssüf ki, iğtişaşlarda ölənlər yenə də həmişə olduğu kimi, sadə və günahsız insanlar oldular...