100 yıl önce... Türk tarihinin en entelektüel, en kutlu, en mutlu günlerinden biri kutlanıyor. Bir anlaşma düşünün ki 8 ay sürmüş. 1 kez kesintiye uğramış. Binlerce propagandaya maruz kalmış.
Masadakiler, tarihin en acımasız devletleri. Karşıdakiler, kendi aralarında birbirlerinin kuyusunu kazmakla kendi çıkarları arasında sıkışıp kalmış. Bu sıkışmışlıktan güle oynaya diplomatik zafer sağlamış bir Türkiye...
Dahası mı?
İşgal altında fakat aynı zamanda ateşkes hükümleri altında imzalanmış bir anlaşma. İşgalcilerin gemileri işgal sularında fakat masada, bu işgalcilerin o ülkede 350 yıldır sahip olduğu tüm ayrıcalıklar kaldırılıyor.
Tüm ayrıcalıklar...
Devlet içinde devlet olmuş bir düşman düşünün... Gemileri boğazlarımızda. Askerleri topraklarımızda...
Fakat masada, bu devletlerin, yüzyıllar boyunca padişahlardan sağladığı bütün hakları, bütün ayrıcalıkları, bütün faydalar kaldırıp çöpe atıyoruz.
Yüzyıllarca devletimizin atar damarlarında bir parazit gibi yaşayan, her şeyimize karışan, en ufak bir yönetmeliği çıkarmak istediğimizde bile bize parmak sallayan bu devletlerin sadece askerlerini ve gemilerini def etmedik; tüm hukuksal, tüm iktisadi müdahalelerini de koparıp attık.
Yüzyıllarca boynumuza doladıkları zincirleri kırıp tarihin çöplüğüne attık.
İşte bu yüzden "bağımsızlık devlet" kurduk diyoruz.
Lozan Antlaşması öyle özel ki... Bir Türk'ün dünya devletlerine nasıl devlet yönetildiğini, nasıl yönetilmesi gerektiğini, her türlü dış müdahaleden, her türlü dış denetimden nasıl uzak kalıp özgürce uygar dünya arasında yer almak istediğini dünyaya duyurduğu anlaşmadır.
Lozan ruhu yeniden canlanmalıdır. Lozan ilkeleri yeniden damarlarımızda dolaşmalıdır.
En büyük Türk destanı Lozan, kutlu olsun.
Ertürk Özel