Mən təxminən 800 il əvvələ səyahət etmişəm, əziz izləyicilərim.
Səlcuqlu əsərlərində tez-tez rastlaşdığımız və özüm də heyran olduğum Qoşa Başlı Qartal fiqurunu sizinlə bölüşmək istədim. Qanad və quyruqdakı lələk tükləri gözəl şəkildə oyulmuş, pəncələri açıq qalmışdır. Şəkildəki əsər Konya İncə Minarəli Mədrəsəsinə (XIII əsr) aid olan Səlcuqlar dövrünə aid ikibaşlı qartal relyefidir.
TEREF yazır ki, bu rəqəm güc və qüdrət simvoludur.
İstifadəsindən asılı olaraq müxtəlif mənalar daşıyır. Məsələn, qalaların üstündəki ikibaşlı qartal şəhərin qoruyucu simvolu, sarayda isə zadəganlığın simvolu ola bilər.
Qartallar ayıq heyvanlardır. Onların hər şeyi görən gözləri yerlə göy arasında güc saxladıqlarını göstərir. Üstəlik, bu qartala ikinci bir baş əlavə edilərsə, onun gücü artır və çoxalar.
İslamdan əvvəlki bütpərəst inanclarda, Bizans İmperiyasında Xristianlıqda, qədim zamanlarda Hetlərdə, hətta keçmiş Rusiya Federasiyasının gerbində də istifadə olunan simvolu görürük.
İkibaşlı qartal fiqurundan Döner Kümbet (Kayseri), Hüdavent Hatun Türbəsi (Niğde), Çifte Minareli Mədrəsəsi (Ərzurum) və Yedi Kardeş Burcu (Diyarbəkir) kimi Səlcuqlar dövründə tikilmiş memarlıq əsərlərində istifadə edilmişdir. Qartal fiqurunu diqqətlə araşdırdıqda əsərə qulaqlar əlavə olunarsa, Səlcuqlu memarlığına aid olduğunu söyləyə bilərsiniz.
Qartal təsviri keçmişdən gələcəyə əbədi varlığı, Şərq və Qərb üzərində hökmranlığı, ilahi qüdrətdən qaynaqlanan qanuni hakimiyyət vasitəsilə dünyəvi məsələləri həll etmək hüququnu simvollaşdırır.
Bütün bunlar qartal mifində birləşmiş təsvirlərdir.
Əsər hal-hazırda Ankara Prezident Xalq Kitabxanasında Arxeologiyanın Qızıl Çağı sərgisində nümayiş etdirilir.
Hestia Cybele Hera
TEREF