isveçrəli alimlər mümkün olmayanı reallığa çevirə biliblər – suyu iki tip su molekulundan ibarət iki fərqli mayeyə bölmək onlara nəsib olub. Alınan mayelərin xassələri bir-birindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Bu barədə «Nature Communications» jurnalı yazıb.

«Biz, göstərdik ki, «buxar-su» iştirakı ilə reaksiyalar «orto-su» iştirakı ilə gedən reaksiyalarla müqayisədə 25 faiz sürətlə gedir. Bu, hidrogen atomunun nüvə spininin bütün molekulun fırlanmasına necə təsir etməsi ilə əlaqəlidir. Bu, çox vacibdir, nədən ki, reaksiya zamanı molekulların özlərini necə aparmasına tam nəzarət olmadan, onların hərəkətinin mexanizmini açmaq mümkün deyil» – deyə, Bazel universitetindən olan Ştefan Villiç bildirib.

Su molekullarının fəza quruluşu və bəzi fiziki xassələri hidrogen atomunun spinindən asılıdır. Əgər spin hər iki atomda eynidirsə, belə molekul «buxar-su», əgər bir-birinə əks istiqamətlidirsə, o zaman «orta-su» adlanır. Onların arasındakı dəqiq fərq hələlik məlum deyil, ancaq 2002-ci ildə rusiyalı fiziklər göstəriblər ki, «orto-su» «buxar-su»dan pis kondensləşir.

Kvant mexanikasının qanunları suyun bir formadan digərinə «birbaşa» keçməsini qadağan edir. Bu, onun sayəsində mümkün olur ki, içərisində maye olan istənilən stəkanda eyni vaxtda tip qrup olur – «buxar-su» və «orto-su». Buna baxmayaraq, elə ilk sınaqlar göstərib ki, onları bölmək mümkün deyil. Çünki su molekulları arasında bəzi qarşılıqlı təsirilərin xarakterinin hələlik aydın olmamasından dolayı, hərdən hidrogen atomunun spini onları dəyişməyə məcbur edir.

Villiç və həmkarları ilk dəfə məhz bu «mümkünsüz» məsələni həll edə biliblər. Onlar suyu «mütləq sıfıra» qədər soyutmaqla, «buxar-su» və «orto-su» molekullarını sərbəst şəkildə bir-birinə qarışmayan iki düşərgəyə bölünməyə məcbur ediblər…
AzPolitika.info