«Bizim şəhər və rayonlarda elə tibbi-sosial ekspert komissiyaları var ki, onlar hər kəsə əlillik dərəcəsi verir. Bu sadəcə dəhşətli bir hadisədir. Bütün bunlar vətəndaşlarda yalnız nifrət hissi oyadır. Lakin cəmiyyət bilir ki, həmin komissiyalar nələrin hesabına min oyundan çıxırlar». Bunu keçirdiyi iclasların birində əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Səlim Müslümov deyib. Bəli, həqiqətən də bu gün bəzi tibbi-sosial ekspert komissiyalarının fəaliyyətində kifayət qədər nöqsanlı məqamlar mövcuddur. Yəni onlar nəyinsə müqabilində bu və digər şəxsə saxta əlillik dərəcəsi verir, bu yolla maraqlarını təmin etməyə çalışırlar.
Mövzu ilə bağlı əldə etdiyimiz bilgilərə görə, ölkədə fəaliyyət göstərən tibbi-sosial ekspert komissiyalarının işinə nəzarət etməli olan qurumun — Respublika Tibbi və Sosial Ekspertiza Mərkəzinin direktoru Məmməd Xasıyev bütün bunlardan xəbərdar olsa da, nədənsə olub-bitənlərə seyirci mövqeyi sərgiləyir. Bu məsələdə Məmməd Xasıyevin də müəyyən marağının ola biləcəyinə işarə edən məlumatlı şəxsin sözlərinə görə, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi (ƏƏSMN) tabeliyində olan Respublika Tibbi və Sosial Ekspertiza Mərkəzi vəzifələrini, eləcə də funskiyalarını normal şəkildə icra etmir: «Nəzərinizə çatdırım ki, bu mərkəzin əsas vəzifələri tibbi, sosial-əmək ekspertizası sahəsində ali ekspertiza işlərini həyata keçirmək, əlilliyi doğuran faktorların öyrənilməsi və əlilliyin profilaktikası, əlillərin reabilitasiyası üçün müvafiq tədbirlər işləyib hazırlamaq, ilkin tibbi-sosial ekspert komissiyalarının fəaliyyətinə nəzarət etməkdir. Mərkəzin funksiyalarına gəlincə, bura mürəkkəb ekspertiza hallarında ilkin tibbi-sosial ekspert komissiyalarına şifahi və yazılı məsləhət vermək, lazım gəldikdə əyani müayinə əsasında qərar qəbul etmək, ilkin tibbi-sosial ekspert komissiyalarının qərarından narazı olan vətəndaşları şikayət qaydasında müayinə edib qərar vermək, ilkin əlilliyi nəzarət qaydasında təsdiq etmək, ilkin komissiyaların əsassız hesab edilən qərarlarını dəyişdirmək və digər mühüm məsələlər daxildir. Ancaq nədənsə Respublika Tibbi və Sosial Ekspertiza Mərkəzi qeyd olunan məsələlərə laqeyd münasibət bəsləyir. Yəqin elə bu səbəbdəndir ki, artıq bir müddətdir bu mərkəzin işinə son verilməsi məsələsi əsas müzakirə mövzularından birinə çevrilib».

Səlim Müslümov əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri postuna gəldikdən bir qədər sonra Respublika Tibbi və Sosial Ekspertiza Mərkəzinin fəaliyyətinə toxunduğunu qeyd edən məlumatlı şəxs bildirir ki, nazir adıçəkilən qurumun işinə son verilməsinin məqsədə uyğunluğunu bəyan edib: «Cənab general Səlim Müslümov nazir kimi işə başladıqdan bir müddət sonra mətbuata verdiyi açıqlamasında Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tabeliyində fəaliyyət göstərən Respublika Tibbi-Sosial Ekspertiza Mərkəzinin ləğv olunacağını bildirib. Belə ki, o, tibbi-sosial ekspert komissiyalarının rəhbərlərinin iştirak etdiyi görüşdə «Bizə belə bir qurum lazım deyil. Müvafiq dəyişiklikləri hazırlayın. Bununla bağlı biz Nazirlər Kabinetinə müraciət edəcəyik», deyə bununla bağlı tapşırıq verib». Nəzərinizə çatdıraq ki, əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri həmin görüşdə bu sahədə mövcud olan nöqsanlardan da danışıb. «Əgər Respublika Tibbi-Sosial Ekspertiza Mərkəzində arayışları kimsə satırdısa, o zaman siz (tibbi-sosial ekspert komissiyaları nəzərdə tutulur) nə işlə məşğul idiniz?» deyən Səlim Müslülmovun sözlərinə görə, bəzi rayon tibbi-sosial ekspert komissiyaları əhalinin 50 faizinə əlillik haqqında arayış verib.

Bu arada, bir neçə gün öncə ölkə başçısının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Respublika Tibbi-Sosial Ekspertiza Mərkəzinin bazasında Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Tibbi-Sosial Ekspertiza və Reabilitasiya Xidmətinin yaradılması ilə bağlı sərancam imzaladığını deyən mənbənin sözlərinə görə, məhz bu amil onu deməyə əsas verir ki, Respublika Tibbi və Sosial Ekspertiza Mərkəzinin direktoru Məmməd Xasıyev, eləcə də nazirliyin əlillərin sosial müdafiə siyasəti şöbəsinin müdiri Saday Abdullayev vəzifə borcunu layiqincə icra edə bilmir: «Xatırlayırsınızsa, 2013-cü ilin noyabr ayında Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin əlillərin sosial müdafiəsi siyasəti şöbəsinin müdir müavini, tibbi sosial ekspertiza və əlillərin reabilitasiyası məsələləri sektorunun müdiri Saday Abdullayev işində yol verdiyi nöqsanlara görə tutduğu postdan kənarlaşdırılmışdı. Lakin, qısa müddət sonra o, yenidən vəzifəsinə bərpa olundu. Ötən ilin iyun ayında isə, Saday Abdullayev nazirliyin aparatının əlillərin sosial müdafiəsi siyasəti şöbəsinin müdiri vəzifəsinə təyin olundu. Görünür, 1975-ci ildən müxtəlif səhiyyə müəssisələrində həkim kimi fəaliyyət göstərən Saday Abdullayevin güclü himayədarı olduğundan o, üzərinə düşən vəzifəni layiqincə icra edə bilmədiyi halda heç kim ona irad tutmağa cəsarət etmir. Halbuki bu gün ölkəmizdə ən ciddi problemlərdən biri də sağlamlığını itirmiş əlil vətəndaşlarımızın üzləşdiyi çətinliklərdir. Problemin ən önəmli tərəfi isə əlillik dərəcəsi almaq istəyən insanlarla bağlıdır. Belə ki, son illər Azərbaycanda əlillik dərəcələrinin təyin olunması sahəsində müvafiq islahatlar aparılsa da, mövcud sahədə xeyli neqativ hallar müşahidə edilməkdədir. Xəstələrin düzgün müayinə olunmaması sonradan ciddi çatışmazlıqlar yaranmasına səbəb olur. Bunun məsuliyyəti isə Respublika Tibbi və Sosial Ekspertiza Mərkəzinin direktorunun və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin əlillərin sosial müdafiə siyasəti şöbəsinin müdirinin üzərinə düşür».

İş o yerə çatıb ki, artıq bir sıra millət vəkilləri də tibbi-sosial ekspert komissiyalarında baş verən qanun pozuntularını, neqativ halları açıq şəkildə bəyan etməkdən çəkirmirlər. Məsələn, Milli Məclisin sosial-siyasət komitəsinin sədri Hadı Rəcəbli bir müddət əvvəl mətbuata verdiyi açıqlamasında sözügedən məsələ ilə bağlı bunları deyib: «Bu gün Azərbaycanda həqiqətən əlil olan şəxslər əlillik vəsiqəsi ala bilmir. Əlillik statusunun sənədləşməsində bürokratik əngəllər var. Ona görə də belə halların qarşısının alınması üçün əlilliyin yenidən tərtibatlaşması məsələsi ortaya çıxır. Yəni birinci, ikinci və üçüncü qrup yox, fiziki imkanlar kateqoriyası ortaya düşməlidir. Bu məsələyə yenidən baxılmalıdır, inqilabi addımlar atılmalıdır. Belə olarkən obyektiv səbəbdən əlillərin sayı arta bilər. Həqiqətən əlil olan insanlar əlillik dərəcəsi alacaq. Bu səbəbdən əlillərin sayı arta bilər». Söz yox ki, deputatın vurğuladığı məsələ həqiqətən də aktual problemlərdən biridir. Çünki hazırda əlillik dərəcəsini müəyyən edən tibbi-sosial ekspert komissiyalarının əksəriyyətində qanunvericiliyin tələbləri kobud surətdə pozulur və saxta sənədlərlə əlillik statusu almaq istəyənlərə kimlərsə tərəfindən «yaşıl işıq» yandırılır. Bu və digər önəmli məqamlarla bağlı əldə etdiyi bilgiləri redaksiyamızla paylaşan məlumatlı şəxs iddia edir ki, sağlam insanların müxtəlif yollarla saxta əlillik vəsiqəsi alması prosesi bölgələrdə daha kütləvi yayılıb: «Heç şübhəsiz ki, Respublika Tibbi və Sosial Ekspertiza Mərkəzinin direktoru Məmməd Xasıyevin və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin əlillərin sosial müdafiə siyasəti şöbəsinin müdiri Saday Abdullayevin olub-bitənlərdən xəbəri var. Lakin son zamanlar onların başı tamam başqa məsələlərə qarışıb. Belə ki, adıçəkilən şəxslər yeni yaradılacaq qurumun — Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Tibbi-Sosial Ekspertiza və Reabilitasiya Xidmətinin rəhbəri olmaq uğrunda gərgin mübarizəyə start veriblər. Hər iki şəxs bu qurumun başına keçməkdən ötrü əlaqələrini işə salıb və bəzi nüfuz sahiblərinə minnətçi düşüblər. Bu mübarizənin sonda kimin qələbəsilə nəticələnəcəyini demək bir qədər çətin olsa da, görünən odur ki, hər iki tərəf ciddi cəhdlə yeni vəzifəyə təyinat almağa çalışır. Lakin unutmaq lazım deyil ki, son qərarı cənab general, əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Səlim Müslümov verəcək».