ANADOLU halkının yerel ve özgün adetlerinin Hititlere kadar uzandığı tarihi kil tabletlerden öğrendiğimiz bir gerçektir. Bu yazıda "başlık parası" ve "çeyiz" kavramlarına değineceğiz.
M.Ö. 1700' lere tarihlenen HİTİT tabletlerinde başlık parası ve çeyiz kavramının kayıtlarına rastlamaktayız. Hititlerde de evlilik ciddi bir müesseseydi. Damadın, gelinin ailesine ödediği başlık parası ve gelinin beraberinde getirdiği çeyiz, evlilik müessesenin ciddi argümanlarıydı ve HİTİT Anayasasındaki kanunlarda detaylan dırılmıştı. Ayrıca Anadolu geleneklerinde günü müze kadar gelen damadın gelinin duvağını açtığı ve ona içki ya da yiyecek sunduğu "YÜZGÖRÜMLÜK" adeti Hitit taş kabartmala rında titizlikle resmedilmişti.
HİTİT MEDENİ KANUNLARININ KONUYLA İLGİLİ OLAN BAZI MADDELERİNİN HİTİTÇE'DEN ÇEVİRİSİ:
75. EGER herhangi bir adam karısını alır (kadınla evlenirse) ve onu evine götürürse
Vs II.

1. (KARİSİNİN) çeyizini de (evine) içeriye götürmüştür. Eğer kadın orada (kocasının evinde) ölürse
2. ONUN (kadının) malı yanar çeyizini de kocası alır.
3 . EĞER o (kadın) babasının evinde ölürse ve çocukları var ise
4 . ÇEYİZİNİ kocası almaz
5 . EĞER bir genç kız bir erkeğe sözlenir ise başka biri onu (kızı) kaçırırsa
6. (KIZ) kaçırılır kaçırılmaz ilk erkek (sözlüsü) ne verdiyse
7. O ona (sözlüsüne) tazmin edilir. (kızın) Baba ve anne tazmin etmez.
8 . EĞER anne ve baba başka bir adama (kızını) verirse
9 . ANNE ve baba tazmin eder. Eğer anne ve baba
10. (TAZMİNAT ödemeyi) reddederse onu (kızı) ayırırlar.
11. EĞER bir genç kız bir erkeğe nişanlanır ise ve ona (kız için erkek tarafı) başlık parası öder ise
12. SONRADAN onu (kızın) anne ve baba (bu nişanı) feshederler ise ve onu adamıda
13. (SORUN kız tarafından çıkar) ayırırlarsa başlık parasının 2 katını (kızın anne ve babası) öder.
14. EĞER erkek genç kızı henüz almamış(evlilik gerçekleşmemiş) ise ve onu (erkek,kızı) red eder (bırakabilir). Fakat başlık parasını
15. (KIZ tarafına) götürür. (verilmişse) Ve o (başlık parasından) vazgeçer.
23. EĞER erkek köle kadını başlık parası vererek
24. KARILIĞA alır ise onları hiç kimse özgür bırakmaz (kimse onları ayıramaz).
(HİTİTÇE metinde iwaru- '' çeyiz'' , kušata- '' başlık parası '' demektir.)
FOTOGRAF:
HİTİTLERDE damat'ın gelinin duvağını açtığı ve ona içki yada yiyecek sunduğu "YÜZGÖRÜMÜ" sahnesi. M.Ö. 1600'ler. Anadolu Medeniyetleri Müzesi.
HAZIRLAYAN ve HİTİTCE METNİ ÇEVİREN: (HİTİTOLOQ) MERT TORUN ve KADİR EBREK
Sevda Amanova
TEREF