Alimlər Yer kürəsinin 2,77 kvintilyon avro dəyərində olan qızıl ehtiyatlarının 99,99%-nin “qapısını” kəşf etdi...

Göttingen Universitetinin alman geokimyaçıları heyrətamiz bir kimyəvi iz aşkar ediblər: Qızıl və rutenium da daxil olmaqla qiymətli metalların izləri Havay adaları kimi vulkanik qaynar nöqtələr vasitəsilə Yerin nüvəsindən sızır.

Moderator.az bu haqda "UNİAN"-a istinadla xəbər verir.

"Kəşf planetimizin daxili quruluşuna dair uzun müddətdir mövcud olan nəzəriyyələri dəstəkləmək üçün ilk real məlumatları təqdim edir və Yerin səthi ilə nüvəsi arasında əvvəllər düşünüldüyündən daha dinamik əlaqəyə işarə edir", - "The Daily Galaxy" yazır.

Rutenium nüvəyə gedən gizli yola işarə edir

“Nature” jurnalında dərc olunan yeni araşdırmada elm adamları dərin mantiya şleyflərinin əmələ gətirdiyi vulkanik qaya növü olan okean ada bazaltlarına ("OIBs") diqqət yetiriblər.

Xüsusilə, onlar Havay adalarının Kilauea və Loihi vulkanlarından götürülmüş nümunələri təhlil ediblər. Bu vulkanlar nüvə-mantiya sərhədi yaxınlığında, təxminən 3000 km dərinlikdə yarandığı güman edilən şleyflərin üstündə yerləşir.

Yüksək dəqiqlikli kütləvi spektrometriya avadanlıqlarından istifadə edərək komanda iki əsas elementdə izotopik anomaliyaları ölçdü: rutenium (¹⁰⁰Ru) və volfram (¹⁸²W). Mantiyadan daha çox nüvədə olan rutenium "marker" rolunu oynayır. Lavadakı yüksək ¹⁰⁰Ru tərkibi - məlum mantiya mənbələrindən gözləniləndən çox - nüvədəki materialların həqiqətən bu şleyflər vasitəsilə səthə daşındığını göstərir.

"Biz Havay lavasında nüvənin nüvələşmə prosesləri ilə əlaqəli rutenium izotoplarının açıq-aşkar çoxluğunu müşahidə etdik",- aparıcı müəllif Nils Messling bildirib. Onun sözlərinə görə, "əsas komponentin 0,3%-dən az hissəsi aşkar edilmiş anomaliyaları izah etmək üçün kifayətdir", nüvə ilə səth arasında incə, lakin ölçülə bilən mübadilələrə işarə edir.

Kiçik bir sızma, böyük nəticələr...

Səthə çatan əsas materialın miqdarı kiçik olsa da, kəşfin nəticələri çox böyükdür. Onilliklər ərzində nüvənin 4,5 milyard il əvvəl əmələ gəlməsindən sonra Yerin qalan hissəsindən kimyəvi cəhətdən təcrid olunduğu düşünülürdü. Lakin yeni məlumatlar göstərir ki, nüvə hələ də mantiyanı, sonra isə yer qabığını iz elementləri ilə təmin edə bilir.

Geoloji baxımdan bu, bir irəliləyişdir...

Yerin daxili hissəsi əvvəllər düşünüldüyü kimi "hissələrə bölünmüş" olmaya bilər. Nəticələr geokimyəvi resirkulyasiya konsepsiyasını dəstəkləyir, burada əsas materialın mikroskopik fraksiyaları milyonlarla il ərzində vulkanlar vasitəsilə səthə qayıdır.

Bu kəşf şleyfdən əldə edilən bazaltlarda mənfi volfram (μ¹⁸²W) anomaliyalarını qeydə almış, lakin onları nüvə ilə dəqiq əlaqələndirə bilməyən əvvəlki tədqiqatları tamamlayır. İndi rutenium sayəsində şəkil daha aydın oldu və nüvənin "sızması" ilə bağlı fərziyyə daha inandırıcı görünür.

Nüvədə qızıl - lakin hasilat üçün deyil...

İctimai diqqətin böyük hissəsi Yerin nüvəsindəki nəzəri qızıl ehtiyatlarına yönəlib. Mantiya və yer qabığının məlumatlarına əsaslanan hesablamalara görə, orada 30 milyard tona qədər qızıl ola bilər ki, bu da bugünkü qiymətlərlə təxminən 2,77 kvintilyon avroya (2,77 milyon avro) bərabərdir.

"Biz səthdə materialların nüvədən izotopik izlərini görsək də, söhbət mikroskopik kəmiyyətlərdən gedir. Bunlar külçə deyil, izlərdir", - tədqiqatın həmmüəllifi Mattias Vilbold izah edib.

Alimlər vurğulayırlar: bu, kommersiya xarakterli deyil, sırf elmi kəşfdir. Nüvədən nəsə çıxarmaq fiziki cəhətdən mümkün deyil - 3000 km-lik çox qızdırılan süxurlar bunu əlçatmaz edir. “Nüvədən qızıl çıxarmaq” planları fantaziya olaraq qalır.

S.Laçın