İqtisad dünyasında bəzi anlayışlar adları ilə belə maraq doğurur. “Helikopter pul” da bunlardan biridir. Təsəvvür edin ki, göydən pul yağıb, insanlar əllərini uzadıb toplayır… Əslində vəziyyət bir az fərqlidir, amma məntiq oxşardır - iqtisadiyyata sürətlə pul daxil etmək. Bəs Helikopter pul nədir?

Valyuta.az xəbər verir ki, bu, mərkəzi bankların yaratdığı yeni pulu birbaşa vətəndaşlara və ya dövlətə çatdırmasıdır. Yəni kredit və ya borc deyil, sıfırdan yaradılan mənbə. Məqsəd insanların xərcləyəcəyi pulu vermək və iqtisadiyyatı canlandırmaqdır.

Niyə “helikopter pul” adlanır ?

İqtisadçı Milton Friedman bunu təsəvvür etmək üçün “helikopterdən pul tökmək” bənzətməsini istifadə edib. Həqiqətən helikopterdən pul tökülmür, amma pul birbaşa insanlara çatır - klassik stimullardan fərqlənir.
Təsiri və riskləri

Helikopter pul qısa müddətdə bazarlara can verir, insanların cibinə pul girəndə xərclər də artır. Uzun müddətdə tətbiq edilərsə, inflyasiya riski yaradır. Qısa müddətli “enerji içkisi” effekti verir, amma çox tətbiq olunarsa iqtisadi balansı poza bilər.

Dünya nümunələri:

Yaponiya: 2016-cı ildə durğunluğu aradan qaldırmaq üçün “helikopter pul” ideyasını müzakirə etdi. Realda pul helikopterdən tökülməyib; daha çox böyük aktiv alımları ilə iş görülüb.

ABŞ: 2020-ci ildə pandemiya zamanı hər vergi ödəyicisinə 1.200 dollar birbaşa ödəniş edildi. İnsanlar üçün “sürpriz bonus” effekti yaratdı və iqtisadiyyata qısa müddətli enerji verdi.

Nəticə: Helikopter pul iqtisadiyyata sürətli can verir, amma düzgün dozada istifadə olunmalıdır. Yoxsa inflyasiya və pul dəyərinin azalması kimi uzunmüddətli risklər yarana bilər.