İran hökumətinin repressiv və zorakı davranışlarına baxmayaraq 22 yaşlı Məhsa Əminin ölümünə etiraz olaraq keçirilən aksiyaların qarşısını almaq mümkün olmur.

TEREF.AZ Qaynarinfo-ya istinadən xəbər verir ki, hazırda ölkənin hər yerində gərginlik hökm sürür. Müşaahidələr göstərir ki, xalq rejimin dəyişməsində israrlıdır. İran hökuməti də bunun fərqindədir. Bu baxımdan, etirazları xarici qüvvələrə bağlamağa çalışır. Ekspertlərin fikrincə, aksiyalar davam edəcəyi təqdirdə İran hökuməti hətta müharibə senarisini də işə sala bilər.

"The Wall Street Journal” qəzetinin yaydığı məlumat bu ehtimalı bir qədər də möhkəmləndirir. Nəşrin xəbərində bildirilir ki, Səudiyyə Ərəbistanı İranın hücuma hazırlaşdığı ilə bağlı kəşfiyyat məlumatları əldə edib və bu barədə ABŞ-ı məlumatlandırıb. İddia olunur ki, İran Səudiyyə Ərəbistanı ilə yanaşı, İraqın Ərbil şəhərinə hücumlar təşkil etməyi planlaşdırır. Məlumatda rəsmi Tehranın bu planının diqqəti ölkə daxilində baş verən etirazlardan yayındırmaq məqsədi daşıdığı qeyd olunur.

İranla Səudiyyə Ərəbistanı arasında münasibətlər onsuz da gərgindir. Hələ 2016-cı ildə şiə alimi Şeyx Nimr Baqir ən-Nimrin edamından sonra iki ölkə arasında diplomatik əlaqələr kəsilib. Digər tərəfdən, İran materik imperiyası kimi Yaxın Şərqdə də təsir imkanlarının olmasına çalışır və təbii olaraq Qərblə maraqları toqquşur. Səudiyyə Ərəbistanı isə Yaxın Şərqdə Qərbin əsas partnyorlarından biridir. İran və Səudiyyə Ərəbistanı müsəlman ölkəsi olsa da, arada məzhəb fərqi var. İran şiə ölkəsi, Səudiyyə Ərəbistanı isə sələfiliyin beşiyidir. Sələfilik şiəliyə qarşı ən sərt mövqedə dayanan İslam cərəyanlarından hesab olunur. Lakin İranla Səudiyyə Ərəbistanı arasındakı gərginliyin predmeti din deyil. Sadəcə hər iki ölkə geosiyası və iqtisadi maraqlarını genişləndirmək, qorumaq üçün din amilindən yararlanır.

İran hökuməti Məhsa Əminin ölümü ilə bağlı aksiyalarda Səudiyyə Ərəbistanını da ittiham edir. Bu da təsüdüfi deyil. Məhsa Əmin milliyyətcə kürddür və sünni məzhəbinin daşıyıcısıdır. Ona görə də 22 yaşlı qızın ölümü ilə bağlı keçirilən aksiyalarda sünnilər daha fəaldır. Həmçinin bu gün İranın Sistan, Bəlucistan kimi sünni əyalətlərində aksiyaların daha izdihamlı keçdiyi müşahidə olunur. Bir neçə gün əvvəl isə Zahidan şəhərinin sünni imam-cüməsi Mövləvi Əbdülhəmid İran rəhbərliyinə repressiya və zorakılığı dayandırmaqla bağlı xəbərdarlıq edib. Bu fakt İranda sünnilərin artıq təşkilatlandığını göstərir.

İrandakı mənbələrin sözlərinə görə, sünni bölgələrinə İraqdan da yardım edilir. Rəsmi Tehran isə bütün bunlarda Səudiyyə Ərəbistanını günahkar hesab edir. Ona görə də, İranın bu ölkəyə hücum etməsi mümkündür. Lakin ekspertlərin fikrincə, Tehran belə bir addım atacağı təqdirdə ölkədə kütləvi etirazlar daha da alovlana bilər. Çünki xalq hər hansı xarici qüvvənin təsiri ilə deyil, 43 illik bir rejimin ədalətsizliyindən usandığı üçün küçələrə çıxıb. Rəsmi Tehranın hökumətinin prosesləri xarici qüvvələrin üzərinə yönəltməsi, hətta bir düşmən tapıb onunla müharibə aparması belə, İran ictimai rəyində həzm olunmayacaq.