Müharibə başa çatdıqdan sonra Zalujnı siyasətə gələ bilər, amma indi onun başqa vəzifələri var

Volodimir Zelenskinin yaxın gələcəkdə seçkilər keçirilməsinin qeyri-münasib olması ilə bağlı bəyanatından sonra Ukrayna Prezidentliyi yarışının mövzusu hələlik bağlanıb. Amma nə vaxta qədər?

Xatırladaq ki, ötən il Rusiya xüsusi xidmət orqanları xüsusi olaraq Zelenski ilə Zalujnı arasında münaqişə mövzusu ilə bağlı məqsədyönlü informasiya-psixoloji xüsusi əməliyyat keçirdi, amma alınmadı. O vaxt bəzi müxalif siyasətçilərimiz bunu dəstəkləsələr də, alınmadı. İndi vəziyyət təkrarlanır.

Bəli, bəlkə də Prezident ofisi Zalujnının “The Economist” jurnalına yazdığı məqalənin bəzi partnyorlarımızda bir qədər emosional reaksiyaya səbəb olmasından o qədər də məmnun deyil: “Qulaq asın, işlər sizin üçün çox pisdir”. Axı PR və diplomatiya nöqteyi-nəzərindən kənar arenada bir ağızdan danışmaq daha yaxşıdır. Baxmayaraq ki, məqalədə Ukraynanın maraqlarına hər hansı zərər vurmaq baxımından böyük problem görmürəm. Axı Zalujnı səngər müharibəsi tələsindən xilas olmaq üçün nə etmək lazım olduğunu deyir.

Bizim tərəfdaşlarımıza daha enerjili və sərt bir təkan verilməli idi. Çünki cəbhədə vəziyyəti dəyişmək üçün bizə yeni keyfiyyətdə kənar yardım lazımdır. Rusiya təcavüzkarına qarşı mübarizənin davam etdirilməsi baxımından Zelenski ilə Zalujnının mövqelərində heç bir fərq yoxdur. İndi onlara qarşı durmağa çalışanlar isə dövlətə ziyan vurur və əslində Putin üçün faydalı axmaqlar kimi çıxış edirlər.

Müharibə şəraitində belə şeylər etmək qeyri-mümkündür - Petro Poroşenkonun komandasından bəzi adamlar artıq “qırmızı xətti” keçiblər, çünki onlar əslində Rusiya təbliğatının xeyirinə oynayırlar...

Təbii ki, Zelenski ilə Zalujnı arasında müəyyən qısqanclıq, müəyyən taktiki fikir ayrılıqları var, çünki müharibə şəraitində bu qaçılmazdır. Hesab edirəm ki, Silahlı Qüvvələrin komandanının qərargah iclasında da, iclaslarda da müzakirələr olur. Amma həm Zelenski, həm də Zalujnı ictimai mübahisələrdən qaçırlar. Çünki belə vaxtda daxili münaqişələrə başlaya bilməzlər.

İstisna etmirəm ki, müharibə başa çatdıqdan sonra Zalujnı siyasətə gələ bilər, amma indi onun başqa vəzifələri var. İndi onu siyasətə sürükləyənlər, ya da bu mövzunu cəmiyyətə çıxaranlar ölkənin mənafeyindən çıxış etmirlər.

Zelenskinin 2024-cü ilin martında prezident seçkilərinin keçirilməsinin məqsədəuyğun olmaması, bu mövzu ilə bağlı açıqlaması bir qədər emosional olsa da, onun mövqeyinə bir neçə amil təsir edib.

Əsas odur ki, təsirini davam etdirəcək - müharibə vəziyyətidir. Onun indiki intensivliyi davam edərsə, çətin ki, hər hansı seçki keçirilsin. Belə şəraitdə bunu etmək yersiz və problemlidir: düşmənlə qanlı mübarizə olanda daxili yarışlara vaxt yoxdur.

Yaxın gələcəkdə seçkilərə qarşı arqument ondan ibarət idi ki, müxtəlif insanlar, xüsusən də Aleksey Aretoviç və Avropa Həmrəyliyi Partiyasının nümayəndələri bu mövzunu gündəmə gətirməyə başladılar.

Siyasətçilər və onların kampaniyalarına xidmət edənlər üçün seçkilər biznesdir. Burada maraqlı insanlar çoxdur. Məsələn, Arestoviç seçkiləri istəyə bilər, çünki onun ifşa olunması lazımdır, üstəlik, onun kampaniyasını maliyyələşdirməyə hazır olan donorlar artıq ola bilər...

Avropa Həmrəyliyi Partiyasının başqa problemi var - onlar seçkidən qorxurlar. Ona görə də müxalifət namizədləri daim seçki mövzusunu gündəmə gətirirlər ki, seçkilərin keçirilməsi ehtimalını gözdən salsınlar.

Seçkilərin baş tutması üçün nə lazımdır? Təəssüf ki, əgər müharibə uzanarsa və sadəcə mövqe baxımından deyil, 2-3 il ərzində bu, aşağı intensivlikli (yəni, əvvəllər Donbasda olduğu kimi irimiqyaslı hərbi əməliyyatlar olmadan) müharibə olacaqsa, o zaman bunların altında dövlətimizin demokratikliyini, yenilənmiş hökumətin legitimliyini təsdiqləmək üçün seçkilərin keçirilməsi şansı var. Ukraynalılar hakimiyyətin yenilənməsini istəyəndə ictimai rəy də dəyişə bilər. Müttəfiqlərin şuraları da seçkilərin keçirilməsini təşviq edə bilər və bu, ola bilsin ki, sülh danışıqlarına başlamaq ehtiyacının yaranması ilə bağlı ola bilər.

Məsələ burasındadır ki, Ukrayna Konstitusiyası Ali Radanın səlahiyyətlərinin hərbi vəziyyətin sonuna qədər davam etməsini aydın şəkildə müəyyən edir. Onun başa çatmasından sonra parlament seçkiləri keçirilməlidir, bundan sonra səlahiyyətlər yeni seçilmiş Ali Radaya verilir.

Bəziləri tezisini irəli sürürlər ki, prezidentin səlahiyyətləri mayın sonunda avtomatik başa çatır və guya onları Ali Radanın sədri həyata keçirməlidir. Amma bu doğru deyil - Ukraynanın nə Konstitusiyasında, nə də qanunlarında prezidentin səlahiyyətlərinin avtomatik olaraq Ali Radanın sədrinə verilməsi qaydası yoxdur.

Fikrimcə, bu məsələni həll etmək üçün Ukrayna Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət etməyə dəyər. Müharibə şəraitində bizə siyasi yox, hüquqi, konstitusiya, ideoloji həll lazımdır.

Müəllif: Vladimir Fesenko - “Penta” Tətbiqi Siyasi Araşdırmalar Mərkəzinin İdarə Heyətinin sədri.

Mənbə: UNIAN

Tərcümə AYNA-ya məxsusdur.