Yəhudi jurnalının Amerika nəşrində Azərbaycanın dağ yəhudiləri icmasının rəhbəri Milih Evdaevin "Xocalı soyqırımından minlərlə yəhudini xilas edən azərbaycanlı müsəlman" adlı məqaləsi dərc edilib.

AZERTAC-a istinadən Teref.az yazır ki, məqalədə deyilir ki, Fransanın Nasi işğalı zamanı Parisdəki İran səfirliyində konsul işləyən azərbaycan əsilli diplomat Abdul-Hüseyn Sardari Qacar ​​minlərlə yəhudiləri xilas edib.

Müəllif yazır ki, o, 1789-1925-ci illərdə İranı idarə edən məşhur Qacar sülaləsindəndir. Sardari Qacar ​​İranın 30 milyonluq azərbaycanlı icmasının üzvü idi.

1940-cı ilin sentyabrında Nazi işğalçı qüvvələri Fransanın bütün yəhudilərinə polis qeydiyyatından keçməyi əmr etdi. Sardari Qacar ​​Vichy hökumətinə məktub göndərərək, o zaman Fransada yaşayan Fars yəhudilərinin əslində mədəniyyətdə və qarışıq nikahlarla farslar tərəfindən yüksək səviyyədə assimilyasiya edildiyini və yəhudi hesab edilməməsi lazım olduğunu ifadə etdi.O, yazırdı: "Araşdırmaya əsasən, yəhudilər yəhudi cəmiyyətinə yalnız yəhudiliğin əsas ayinlərinə riayət etməklə aiddirlər, onların qanı, dili və onların adət-ənənələri sayəsində onlar yerli irqə mənsubdurlar və qonşu, fars və sartlar kimi eyni bioloji tərkibə malikdir (Özbəklər) ".


İnadlı yazışmalardan sonra Sardari Qacar ​​nəhayət planının həyata keçirilməsinə nail oldu. Fransanın bütün yəhudiləri Davudun sarı ulduzunu qollarında gəzdirməyə məcbur ediləndə və 75.000 yəhudi Nazi ölüm düşərgələrinə göndərildikdə, İranlı yəhudilərə bir istisna edildi. Bundan əlavə, Sardari Qacar ​​hökumətinin razılığı olmadan yəhudilərə yeni İran pasportlarını verməyə başladı, bu da onlara Avropanı tərk etməyə imkan verdi. Bu riskli aksiya sayəsində təxminən 3000 yəhudi həyatını qurtara bildi. İran dövlətinin adından verilən bu pasportlar bütün ailələr və onların dostları üçün verilmişdir.
2004-cü ildə Sardari Qacarın bu alicənab hərəkəti çox sayda onun xilas etdiyi yəhudinin yaşadığı, ​​Los-Ancelesdəki Simon Wiesenthal Mərkəzi tərəfindən təntənə ilə yad edildi. Bəzi yəhudi təşkilatları da bu cəsarətli azərbaycanlının xatirəsini yad etdilər. "Ümid edirəm ki, Simon Wiesenthal Mərkəzi, ABŞ-ın Holokost Memorial Muzeyi və digər yəhudi təsisatları nəhayət Sardari Qacarın etdiyinin qiymətini verəcək və onun azərbaycanlı köklərini qeydedərək əbədiləşdirəcəklər."

2000 ildir ki, yəhudilərin Azərbaycan xalqı ilə sülh və qardaşlıq içində yaşadığını nəzərə alaraq, Sardari Qacarın bir azərbaycanlı kökənli qəhrəman olduğunu qəbul etmək və əbədiləşdirmək çox vacibdir.
Teref.az