İranlı sanatçı Mohamad Rasoulipour'un yaptığı Türk Kağanı Barha Tegin portresi.
VII - VIII yy.
Barha Tegin, Türk Şahi Tegin hanedanından Afganistan Türk hükümdarlarından biridir.
Barha Tegin 680’li yıllarda Türk Şahi Tegin devletinin başındaydı.
Arap tarihçi el-Biruni (973-1048) İLK Türk Kabil Şahının adını Barha Tegin olarak kaydeder. Türk Şahi Tigin Devleti kağanları da Budistti.
Hükümdarlıkları sırasında Türk Şahları, Abbasi Halifeliğinin doğuya doğru genişlemesine karşı sürekli bir çatışma içindeydi .
Arap birlikleri MS 665'te Kabil'e saldırdı ve yağmaladı, ancak Türk Şahları kısa sürede onları kovalamayı başardı. Barha Tegin, MS 665-666'da Arapları yendi. Türk Şahları karşı taarruza geçmeyi başardılar ve Arapları geri püskürttüler, Kabil ve Zabulistan ( Gazne civarında ) bölgelerini ve ayrıca Kandahar'a kadar Arachosia bölgesini geri aldılar .
Al-Biruni , Tārīkh al-Hind ("Hindistan Tarihi") adlı eserinde Türk Şahlarının ilk hükümdarı Barha Tegin'in yükseliş hikayesini şöyle anlatır:
Hinduların Kabil'de yaşayan, Tibet kökenli olduğu söylenen Türklerin kralları vardı. Bunlardan ilki Barha Tekin Kabil'de bir mağaraya girdi. Mağaraya girdikten birkaç gün sonra, kendisine yeni doğmuş bir bebek gibi bakan insanların önünde mağaradan sürünerek çıkmaya başladı. Türk elbisesi, önü açık kısa tunik, yüksek şapka, çizme giyiyordu. İnsanlar onu mucizevi bir kökene sahip, kral olmaya mahkum edilmiş bir varlık olarak onurlandırdı. O ülkeleri kendi egemenliği altına aldı ve onları Kabil'in Şahiyası unvanı altında yönetti. Kraliyet nesiller boyunca onun torunları arasında kaldı ve bunların sayısının yaklaşık altmış olduğu söyleniyor.
Bu mitolojik hikayeden de anlaşılacağı üzere, köklerinde Mağara ve Kurt motifi bulunan Türkler, yine aynı destansı bir dille Türk Şahi Tigin Devletinin kuruluş hikayesini anlatır. Biruniye göre "Türk Şahiler" "BÖRİ TİGİNİN" kurduğu Tibetten gelme bir Türk soyu idi.
Nuray Bilgili
Teref.az