Yaşadıkları bölge Güney ve batı Anadolu'dur. (Özellikle bugünkü Konya, Karaman, Burdur, Denizli, Isparta, Muğla, Antalya)
Luviler, Hint-Avrupa kökenliydiler.
Anadolu’ya muhtemelen Hattiler döneminde, M.Ö. 3000–2500 civarında gelmişlerdir.
Adları: "Luwi / Luwiya"dır. Muhtemelen “ışık ülkesi” anlamına gelir.
• Hitit Öncesi (M.Ö. 2300–1700):
Hitit öncesi dönemde Luviler, Batı ve Güney Anadolu’da küçük beylikler halinde yaşamışlardır.
Bu dönemde Arzawa, Mira, Hapalla gibi Luvi beylikleri ortaya çıkmıştır.
• Hitit Dönemi (M.Ö. 1650–1200):
Luviler, Hitit İmparatorluğu’nun güney ve batı vilayetlerinde yaşamışlardır.
Hititlerin resmi dili Hititçe olsa da, halk arasında Luvice çok yaygındı.
Hitit metinlerinde Luviler önemli bir etnik grup olarak sıkça anılır.
Çok tanrılı bir dine sahiplerdi.

En bilinen tanrıları:
Tarhunta (gök gürültüsü tanrısı)
Arinniti / Kupapa (ana tanrıça)
Hitit diniyle büyük benzerlik gösterirler; birçok tanrı ismi Luviceden Hititçeye geçmiştir.
Geç Hitit şehirlerinde kabartmalar, anıtlar ve steller bırakmışlardır.
Luvi hiyeroglifli taşlar çok yaygındır.
Yerleşimleri genellikle kale tipi ve surlarla çevrili küçük şehirlerdir.
Hitit metinlerinde Luviler, bazen müttefik, bazen düşman olarak geçer.
Lukka halkı (Likyalıların ataları) korsanlıkla ün yapmıştır.
Arzawa Krallığı uzun süre Hititlerle mücadele etmiştir.

• Geç Hitit / Neo-Hitit Dönemi (M.Ö. 1200–700):
Hititler yıkıldıktan sonra Luviler, Kargamış, Melid, Tabal, Gurgum, Pattin gibi Luvi krallıkları kurdular.
Bu beylikler Luvi hiyeroglif yazısıyla yazıtlar bırakmışlardır.
Luvice, Hititçeye akraba bir dildir; daha çok batı ve güneyde konuşulmuştur. Çivi yazısı ile Luvice Hititçe yazı sistemine benzer. Luvi hiyeroglifi kendine özgü işaretler sahiptir ve özellikle Geç Hitit şehirlerinde kullanılmıştır.
Luvice, Anadolu’daki birçok dilin atası sayılır. Çünkü daha sonra Likçe, Karca, Pisidce gibi yerel dillerin temelini oluşturmuştur.
Anadolu’daki yer adlarının çoğu Luvicedir (örnek: Tarsus, Karaman, Parnassos, Karkamış).
Luviler, Hititler sonrası Anadolu’daki en büyük kültürel taşıyıcı halk olmuşlardır.
Likyalılar, Karyalılar, Pisidyalılar, Likaonyalılar ve Pamfilyalılar gibi halklar Luvi kültüründen etkilenmişlerdir ve onun devamı sayılırlar.
Beyza Tosun
TEREF